कुटाज (राइटिया अँटीडायसेंटरिका)

कुटजला सकरा असेही म्हणतात आणि त्यात औषधी घरे आहेत.^(HR/1)

या वनस्पतीची साल, पाने, बिया आणि फुले सर्व वापरली जातात. बॅक्टेरियाच्या वाढीस प्रतिबंध करणारा पदार्थ गुणधर्मांमुळे, कुटज अतिसार आणि आमांशाच्या उपचारांमध्ये विशेषतः उपयुक्त आहे. त्याच्या तुरट गुणधर्मांमुळे, रक्तस्त्राव मूळव्याधांवर उपचार करण्यासाठी देखील याचा वापर केला जाऊ शकतो. अतिसार आणि आमांशावर उपचार करण्यासाठी, आयुर्वेद हलके जेवणानंतर कुटज पावडर पाण्यासोबत खाण्याची शिफारस करतो. रोपण (बरे करणे) आणि सीता (थंड) गुणांमुळे, कुटजच्या पाण्याने जखमा धुतल्याने जखमा भरण्यास वेग येतो.

कुटज म्हणूनही ओळखले जाते :- राईटिया अँटीडायसेन्टरिका, दुधकुरी, कुर्ची, एस्टर ट्री, कोनेसी साल, कुडा, कडछाल, कुडो, कुर्ची, कुरैया, कोडसिगे, हलगत्तीगिडा, हलगट्टी मारा, कोगड, कुटाकप्पा, पंध्रा कुडा कुरेई, केरुआन, कुरसुक्क, कुरैसा, पल्ले, कुरैया, कोगड कुर्ची, सकरा

कुटज कडून मिळते :- वनस्पती

Kutaj चे उपयोग आणि फायदे:-

अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, Kutaj (Wrightia antidysenterica) चे उपयोग आणि फायदे खाली नमूद केले आहेत.^(HR/2)

• अतिसार : आयुर्वेदात अतिसाराला अतिसार असे संबोधले जाते. हे खराब पोषण, दूषित पाणी, प्रदूषक, मानसिक तणाव आणि अग्निमांड्य (कमकुवत पचनशक्ती) यांमुळे होते. हे सर्व चल वात वाढण्यास कारणीभूत ठरतात. हा खराब झालेला वात शरीराच्या असंख्य ऊतींमधून आतड्यात द्रव काढतो आणि मलमूत्रात मिसळतो. यामुळे सैल, पाणीदार आतड्याची हालचाल किंवा अतिसार होतो. कुटज पाचक अग्नी सुधारते, जे अतिसार व्यवस्थापित करण्यास मदत करते. याचे दीपन (भूक वाढवणारे) आणि पाचन (पचन) गुण यासाठी कारणीभूत ठरतात. ग्रही (शोषक) आणि कषय (तुरट) गुणांमुळे ते मल देखील घट्ट करते आणि पाण्याची कमतरता मर्यादित करते. 1/4-1/2 चमचे कुटज पावडर प्रारंभ बिंदू म्हणून घ्या. c पाण्यात मिसळून पेस्ट बनवा. b अतिसार टाळण्यासाठी हे हलके जेवणानंतर घ्या.
• आमांश : आमांश सारख्या पचनाच्या समस्यांवर कुटज फायदेशीर आहे. आयुर्वेदात, आमांशाचा उल्लेख प्रवाहिका म्हणून केला जातो आणि तो विकृत कफ आणि वात दोषांमुळे होतो. गंभीर आमांशामध्ये, आतड्याला सूज येते, परिणामी मलमध्ये श्लेष्मा आणि रक्त येते. कुटज पचनक्रिया सुधारते, ज्यामुळे श्लेष्मा कमी होण्यास मदत होते. याचे दीपन (भूक वाढवणारे) आणि पाचन (पचन) गुण यासाठी कारणीभूत ठरतात. हे सीता (थंड) आणि काशय (तुरट) वैशिष्ट्यांमुळे आतड्याची जळजळ कमी करून रक्तदाब देखील नियंत्रित करते. 1/4-1/2 चमचे कुटज पावडर प्रारंभ बिंदू म्हणून घ्या. c पाण्यात मिसळून पेस्ट बनवा. b आमांश टाळण्यासाठी हे हलके जेवणानंतर घ्या.
• रक्तस्त्राव मूळव्याध : आयुर्वेदात, मूळव्याधांना आर्ष असे संबोधले जाते आणि ते खराब आहार आणि बैठी जीवनशैलीमुळे होतात. तिन्ही दोष, विशेषत: वात यांना याचा परिणाम होतो. बद्धकोष्ठता वाढलेल्या वातामुळे होतो, ज्यामध्ये पचनशक्ती कमी असते. यामुळे गुदाशयाच्या भागात सुजलेल्या शिरा निर्माण होतात, परिणामी मूळव्याध होतात. या विकारामुळे कधीकधी रक्तस्त्राव होऊ शकतो. कुटजचे दीपन (भूक वाढवणारे) आणि पाचन (पचन) गुणधर्म पचनशक्ती वाढवण्यास मदत करतात. कश्यया (तुरट) स्वभावामुळे ते रक्तस्राव थांबवण्यासही मदत करते. 1/4-1/2 चमचे कुटज पावडर प्रारंभ बिंदू म्हणून घ्या. c पाण्यात मिसळून पेस्ट बनवा. c रक्तस्त्राव मूळव्याध मदत करण्यासाठी थोडे जेवण नंतर घ्या.
• जखम भरून येणे, जखम बरी होणे : कुटाज जखमेच्या जलद उपचारांना प्रोत्साहन देते, सूज कमी करते आणि त्वचेची नैसर्गिक रचना पुनर्संचयित करते. रोपण (उपचार) आणि सीता (थंड) गुणांमुळे, उकळलेले कुटज पाणी जलद बरे होण्यास मदत करते आणि जळजळ कमी करते. 1/4-1/2 चमचे कुटज पावडर प्रारंभ बिंदू म्हणून घ्या. b 2 कप पाण्यात उकळून आवाज 1/2 कप पर्यंत कमी करा. c जखमेच्या जलद उपचारासाठी दिवसातून एक किंवा दोनदा प्रभावित क्षेत्र धुण्यासाठी या पाण्याचा वापर करा.

Video Tutorial

कुटज वापरताना घ्यावयाची खबरदारी:-

अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, Kutaj (Wrightia antidysenterica) घेताना खालील खबरदारी घेणे आवश्यक आहे.^(HR/3)

• कुटज घेताना घ्यावयाची विशेष खबरदारी:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, Kutaj (Wrightia antidysenterica) घेताना खालील विशेष खबरदारी घेणे आवश्यक आहे.^(HR/4)

  • स्तनपान : स्तनपानादरम्यान, कुटाजपासून दूर राहणे आवश्यक आहे किंवा फक्त क्लिनिकल मार्गदर्शनाखाली वापरले पाहिजे.
  • गर्भधारणा : गरोदर असताना, कुटाज टाळा किंवा फक्त क्लिनिकल पर्यवेक्षणाखाली वापरा.

  कुटज कसे घ्यावे:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, कुटाज (राइटिया अँटीडायसेन्टेरिका) खालीलप्रमाणे नमूद केलेल्या पद्धतींमध्ये घेता येईल.^(HR/5)

  • कुटज पावडर : कुटज पावडर एक चतुर्थांश ते दीड चमचे घ्या. शक्यतो डिशेसनंतर पाण्याने गिळावे.
  • कुटाज कॅप्सूल : कुटजच्या एक ते दोन गोळ्या घ्याव्यात. जेवणानंतर दिवसातून एक ते दोन वेळा ते पाण्याने गिळावे.

  कुटज किती घ्यावा:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, कुटज (राइटिया अँटीडायसेंटेरिका) खाली नमूद केलेल्या प्रमाणात घेतले पाहिजे.^(HR/6)

  • कुटज पावडर : एक चौथा ते अर्धा चमचे दिवसातून दोनदा.
  • कुटाज कॅप्सूल : एक ते दोन गोळ्या दिवसातून दोनदा.

  Kutaj चे दुष्परिणाम:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, Kutaj (Wrightia antidysenterica) घेताना खालील दुष्परिणाम विचारात घेणे आवश्यक आहे.^(HR/7)

  • या औषधी वनस्पतीच्या दुष्परिणामांबद्दल अद्याप पुरेसा वैज्ञानिक डेटा उपलब्ध नाही.

  कुटजशी संबंधित वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न:-

  Question. कुटाज पावडर कुठून मिळेल?

  Answer. कुटज पावडर बाजारात विविध ब्रँड नावाने आढळू शकते. हे कोणत्याही आयुर्वेदिक वैद्यकीय दुकानातून किंवा ऑनलाइन स्त्रोतांकडून खरेदी केले जाऊ शकते.

  Question. कोकिळा पावडर बाजारात उपलब्ध आहे का?

  Answer. होय, कोकिलाक्षा पावडर बाजारपेठेत ट्रेडमार्क नावाच्या श्रेणीखाली ऑफर केली जाते.

  Question. कुटज हे संधिवातासाठी चांगले आहे का?

  Answer. कुटजचा उपयोग संधिवाताच्या लक्षणांवर मदत करण्यासाठी केला जाऊ शकतो. हे अमा कमी होण्यास मदत करते या वस्तुस्थितीमुळे आहे, जे आयुर्वेदानुसार संधिवाताच्या सांध्यातील जळजळ होण्याचे मुख्य कारण आहे.

  Question. मधुमेह साठी Kutaj वापरले जाऊ शकते ?

  Answer. मधुमेहविरोधी इमारतींमुळे, कुटजचा वापर मधुमेहावर उपचार करण्यासाठी केला जाऊ शकतो. रक्तातील ग्लुकोजची पातळी न खाल्ल्याने कमी होते, जे मधुमेहाच्या बाबतीत फायदेशीर आहे.

  तुम्हाला मधुमेहाची समस्या असल्यास कुटजचा वापर केला जाऊ शकतो. मधुमेह हा एक आजार आहे जो शरीराच्या अंतर्गत कमकुवतपणामुळे किंवा अपुरी पचनशक्तीमुळे निर्माण होतो. कुटजमध्ये दीपन (भूक वाढवणारे) आणि पाचन (अन्न पचन) असते, जे दोन्ही अन्न पचनास मदत करतात. याशिवाय, बाल्या (टफनेस डिस्ट्रिब्युटर) गुणधर्म मधुमेह मेल्तिसची लक्षणे कमी करतात तसेच शरीराला योग्य तग धरण्याची क्षमता तसेच सहनशक्ती प्रदान करतात.

  Question. कुटज मूळव्याधासाठी उपयुक्त आहे का?

  Answer. त्याच्या तुरट गुणधर्मांमुळे, कुटज मूळव्याध, विशेषतः रक्तस्त्राव मूळव्याधसाठी फायदेशीर आहे. गुदद्वाराच्या किंवा गुदद्वाराच्या क्षेत्रातील रक्तवाहिन्या मर्यादित करून, हे रक्तस्त्राव मूळव्याध बरे करते. टीप: 1. एका कपात 12 चमचे कुटाज पावडर मोजा. 2. अर्धा कप डाळिंबाचा रस त्यात घाला. 3. रक्तस्त्राव मूळव्याध पासून आराम मिळविण्यासाठी, दिवसातून 2-3 वेळा प्या.

  होय, कुटज मूळव्याधांवर मदत करू शकतात, जे सहसा असमान पित्त दोषामुळे होतात. मूळव्याधमुळे अस्वस्थता, जळजळ आणि रक्तस्त्राव होऊ शकतो. कुटजचे कश्य (तुरट), रोपण (बरे करणारे) आणि सीता (थंड) हे गुण प्रभावित भागाला थंडावा देतात, रक्तस्त्राव मूळव्याधची लक्षणे दूर करण्यास मदत करतात आणि मूळव्याध पुन्हा होण्यापासून रोखतात. टिपा 1. एक चतुर्थांश ते अर्धा चमचे कुटज पावडर घ्या. 2. थोडे पाणी एकत्र करा. 3. रक्तस्त्राव मूळव्याध मदत करण्यासाठी थोडे जेवण नंतर घ्या.

  Question. कुटज अतिसार आणि आमांश मध्ये उपयुक्त आहे का?

  Answer. होय, कुटज अतिसार तसेच आमांशासाठी उपयुक्त आहे कारण त्यात बॅक्टेरियाच्या वाढीस प्रतिबंध करणारा पदार्थ घटक (अल्कलॉइड्स) समाविष्ट आहेत. हे आतड्यांसंबंधी मार्गाच्या भिंतीच्या पृष्ठभागावर बॅक्टेरियाची क्रिया रोखून अतिसारावर उपचार करण्यास मदत करते. हे याव्यतिरिक्त सॅल्मोनेला संसर्ग विरूद्ध संरक्षण करते, जे अमेबिक पेचिश सारख्या गंभीर पाचक रोगांचे प्रमुख स्त्रोत आहे.

  होय, कुटज अतिसार आणि आमांश, जे कमकुवत किंवा अकार्यक्षम पचनसंस्थेमुळे होतात, यामध्ये मदत करू शकतात. सर्वात सामान्य लक्षण म्हणजे पाणचट मल च्या वारंवारतेत वाढ. दीपन (भूक वाढवणारे) आणि पाचन (पचन) गुणांसह, कुटज या आजाराच्या व्यवस्थापनात मदत करते. त्यात ग्रही गुणधर्म देखील आहेत, जे जास्त प्रमाणात पाण्याची हानी टाळण्यास आणि पाणचट मलच्या वारंवारतेचे नियमन करण्यास मदत करतात. टिपा 1. एक चतुर्थांश ते अर्धा चमचे कुटज पावडर घ्या. 2. थोडे पाणी एकत्र करा. 3. अतिसार आणि आमांश टाळण्यासाठी हे हलके जेवणानंतर घ्या.

  Question. कुटज जखमा भरण्यास मदत करू शकतात?

  Answer. होय, कुटजमध्ये काही पैलू असतात जे दुखापतीच्या पुनर्प्राप्तीस गती देण्यास मदत करतात. कुटजच्या पानांपासून बनवलेली पेस्ट जखमेवर वापरल्याने जखम घट्ट होण्यास आणि बंद होण्यास प्रोत्साहन मिळते, ज्यामुळे जखम लवकर बरी होते.

  कुटजमध्ये काशय (तुरट) आणि रोपण (उपचार) ही वैशिष्ट्ये आहेत. हे जखमेच्या उपचारांना मदत करतात आणि आपल्याला निरोगी, सुंदर त्वचा मिळविण्यात देखील मदत करतात. टिपा 1. एक चतुर्थांश ते अर्धा चमचे कुटज पावडर घ्या. 2. 2 कप पाण्यात उकळून आवाज 1/2 कप पर्यंत कमी करा. 3. जखमेच्या जलद उपचारासाठी, प्रभावित क्षेत्र दिवसातून एकदा किंवा दोनदा धुवा.

  Question. कुटाज संसर्गामध्ये उपयुक्त आहे का?

  Answer. होय, कुटाजमध्ये बॅक्टेरियाच्या वाढीस प्रतिबंध करणारा पदार्थ निवासी गुणधर्म असल्याने, ते सूक्ष्मजीव संक्रमणास मदत करू शकते. हे जीवाणूंच्या वाढीस वश करून सूक्ष्मजीव संक्रमणांपासून शरीराचे संरक्षण करते.

  होय, कुटाज पित्त दोषाच्या विसंगतीमुळे होणा-या संसर्गाचा धोका कमी करण्यास मदत करू शकते. या विसंगतीमुळे त्वचेची जळजळ किंवा जळजळ होऊ शकते. पित्त-संतुलन, रोपण (पुनर्प्राप्ती) आणि सीता (थंड करणे) या वैशिष्ट्यांमुळे कुटज या आजाराच्या व्यवस्थापनात मदत करतात. कूलिंग परिणाम वितरीत करून, हे तुटलेले क्षेत्र जलद बरे होण्यास मदत करते.

  SUMMARY

  या वनस्पतीची साल, पाने, बिया आणि फुलांचा वापर केला जातो. बॅक्टेरियाच्या वाढीस प्रतिबंध करणारा पदार्थ निवासी गुणधर्मांमुळे, कुटज विशेषत: अतिसार तसेच आमांशाच्या उपचारांमध्ये उपयुक्त आहे.