Bael (Aegle marmelos)

बेल, त्याचप्रमाणे “शिवदुमा” किंवा “भगवान शिवाचे झाड” म्हणून ओळखले जाते, हे भारतातील एक पवित्र वृक्ष आहे.^(HR/1)

पारंपारिक औषधांमध्ये विविध अनुप्रयोगांसह ही एक मौल्यवान औषधी वनस्पती देखील आहे. बेलची मुळे, पाने, खोड, फळे आणि बिया हे सर्व अनेक आजारांवर उपचार करण्यासाठी प्रभावी आहेत. कच्चा बेल फळांचा लगदा साखर किंवा मधात मिसळून, आयुर्वेदानुसार, अतिसार, आमांश आणि इतर जठरोगविषयक आजारांवर उपचार करण्यासाठी विशेषतः फायदेशीर आहे. काळी मिरीसह बेल पानांचा डेकोक्शन देखील बद्धकोष्ठतेवर मदत करू शकतो कारण त्याच्या रेचक गुणधर्मांमुळे, कफ पाडणारे गुणधर्म असल्याने, ते खोकल्याच्या व्यवस्थापनात देखील मदत करते. हे वायुमार्गाद्वारे थुंकी सोडण्यास प्रोत्साहित करते आणि श्वास घेणे सोपे करते. केसांच्या वाढीस चालना देण्यासाठी खोबरेल तेलाने बेल पानाच्या पावडरची टाळूवर मालिश करणे फायदेशीर आहे कारण ते केसांना पोषण देते. त्याच्या दाहक-विरोधी गुणधर्मांमुळे, ही पेस्ट डोळ्यांच्या समस्या जसे की फोडांवर उपचार करण्यासाठी देखील वापरली जाऊ शकते. तुमच्या त्वचेला तरुण दिसण्यासाठी बेल पल्पचा वापर फेस पॅक म्हणूनही केला जाऊ शकतो. बेल फळ मोठ्या प्रमाणात खाऊ नये कारण त्याच्या रेचक गुणधर्मांमुळे बद्धकोष्ठता होऊ शकते.

बेल म्हणूनही ओळखले जाते :- Aegle marmelos, Sriphala, Vael, Bela, Bilva, Bael Root, Bengal Quince, Bilivaphal, Bill, Bilum, Koovalam, Baela, Bel, Bil, Vilvam, Maredu, Wood Apple

पासून Bael प्राप्त आहे :- वनस्पती

Bael चे उपयोग आणि फायदे:-

अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, Bael (Aegle marmelos) चे उपयोग आणि फायदे खाली नमूद केले आहेत.^(HR/2)

• अतिसार : अतिसाराच्या उपचारात बेल उपयुक्त ठरू शकते. बेलमध्ये बॅक्टेरियाच्या वाढीस प्रतिबंध करणारा पदार्थ आणि अतिसार विरोधी गुणधर्म आहेत. बेल धोकादायक सूक्ष्मजीवांद्वारे विषाचे प्रकाशन रोखते आणि त्यांची वाढ कमी करते. अतिसाराच्या प्रकरणांमध्ये, Bael संसर्ग नियंत्रित करते आणि विष्ठेची वारंवारता कमी करते.
• बद्धकोष्ठता : बद्धकोष्ठतेच्या उपचारात बेल उपयुक्त ठरू शकते. बेलच्या झाडाच्या फळामध्ये रेचक गुण असतात. बेलच्या पिकलेल्या फळामध्ये फायबरचे प्रमाण जास्त असते, जे आतडे साफ करण्यास मदत करते.
• अर्टिकेरिया : अर्टिकेरिया ही ऍलर्जीक प्रतिक्रिया आहे ज्याला आयुर्वेदात शीटपिट्टा असेही म्हणतात. जेव्हा वात आणि कफ समतोल नसतात तसेच जेव्हा पित्ताशी तडजोड केली जाते तेव्हा हे घडते. वात आणि कफा संतुलित करण्याच्या वैशिष्ट्यांमुळे, बेल अर्टिकेरियामध्ये मदत करू शकते. टिपा: अ. 1-2 चमचे बेल रस घ्या किंवा तुमच्या डॉक्टरांच्या निर्देशानुसार घ्या. b गुलाबपाणी किंवा खोबरेल तेल एकत्र करा आणि प्रभावित भागात लावा. b जर तुम्हाला अर्टिकेरियापासून मुक्ती मिळवायची असेल तर 4-5 तास सोडा.
• कोंडा : आयुर्वेदानुसार डोक्यातील कोंडा हा एक टाळूचा आजार आहे ज्यामध्ये कोरड्या त्वचेच्या फ्लेक्स असतात. कारण वात वाढला आहे. बेलमध्ये कोंडाविरोधी गुण आहेत आणि वात दोष संतुलित करण्यास मदत करतात. उदाहरण म्हणून बेल पील पावडर घ्या. b नियमितपणे खोबरेल तेलाने मसाज करा. c सर्वोत्तम प्रभावांसाठी, हे किमान 1-2 महिने करा.

Video Tutorial

Bael वापरताना घ्यावयाची खबरदारी:-

अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, Bael (Aegle marmelos) घेताना खालील खबरदारी घेणे आवश्यक आहे.^(HR/3)

• Bael घेताना विशेष खबरदारी घ्यावी:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासानुसार, Bael (Aegle marmelos) घेताना खालील विशेष खबरदारी घेणे आवश्यक आहे.^(HR/4)

  • मधुमेहाचे रुग्ण : बेलमध्ये रक्तातील साखरेची पातळी कमी करणे शक्य आहे. परिणामी, इतर विविध अँटी-डायबेटिक औषधांसोबत Bael घेत असताना, तुम्ही तुमच्या रक्तातील ग्लुकोजच्या पातळीचे निरीक्षण करावे असे साधारणपणे सुचवले जाते.

  Bael कसे घ्यावे:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, Bael (Aegle marmelos) खाली नमूद केलेल्या पद्धतींमध्ये घेतले जाऊ शकते.^(HR/5)

  • बाल रस (शरबत) : अर्धा ते एक कप बाईल शरबत घ्या. दिवसातून 1 किंवा 2 वेळा हलके अन्न घेतल्यानंतर पेय व्यतिरिक्त पाणी एकत्र करा. आतड्यांचा सैलपणा किंवा आमांश दूर करण्यासाठी हे प्या.
  • बाल चूर्ण : एक चतुर्थांश ते अर्धा चमचा बाल चूर्ण घ्या. पाण्याबरोबर एकत्र करा आणि दुपारच्या जेवणाबरोबरच रात्रीच्या जेवणा नंतर देखील घ्या.
  • Bael Tea : एक ते दोन चमचे बेक केलेला बेल पल्प घ्या. त्यात गरम पाणी घाला. एक ते दोन मिनिटे ढवळा.
  • Bael Squash : एका ग्लासमध्ये तीन ते चार चमचे बेल पल्प घ्या. त्यावर थोडं थंड पाणी टाका. २ ते ३ मिनिटे ढवळा. तणाव तसेच पाणी देखील समाविष्ट करा. पोटावर थंडीचा प्रभाव पडण्यासाठी याचे सेवन करा.
  • Bael Capsule : एक ते दोन बेल गोळ्या घ्या. शक्यतो पाककृतींनंतर ते पाण्याने गिळावे.
  • Bael Tablets : Bael च्या एक ते 2 गोळ्या घ्या. शक्यतो डिशेसनंतर ते पाण्याने खावे.
  • Bael Murabba : 2 ते 3 चमचे बाल मुरब्बा घ्या. उत्तम पचनासाठी ते नाश्त्यात घ्या.
  • Bael Candies : तुम्ही तुमच्या आवडीनुसार आवश्यकतेनुसार बेल डेझर्ट घेऊ शकता.
  • Bael Juice : एक ते २ चमचे बेलचा रस घ्या. खोबरेल तेल किंवा वर चढलेले पाणी मिसळा. खराब झालेल्या जागेवर लावा आणि 4 ते 5 तासांसाठी सोडा. नळाच्या पाण्याने मोठ्या प्रमाणात स्वच्छ करा.
  • बेल पल्प स्क्रब : एक ते दोन चमचे बेल पल्प घ्या. तुमच्या चेहऱ्यावर तसेच मानेवर 4 ते 5 मिनिटे हलक्या हाताने मालिश करा. नळाच्या पाण्याने पूर्णपणे धुवा.
  • हेअर पॅकसह बेल पावडर : एक ते दोन चमचे बेल पावडर घ्या. त्यात खोबरेल तेल टाका. केसांवर मसाज थेरपी व्यतिरिक्त ते 4 ते 5 तास बसू शकतात. केस शैम्पू आणि पाण्याने स्वच्छ धुवा.

  Bael किती घ्यावे:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासानुसार, Bael (Aegle marmelos) खाली नमूद केलेल्या प्रमाणात घेतले पाहिजे.^(HR/6)

  • बेल रस : अर्धा ते एक मग दिवसातून दोनदा किंवा तुमच्या चवीनुसार.
  • बाल चूर्ण : एक चौथा ते अर्धा चमचा दिवसातून दोनदा.
  • बेल कॅप्सूल : दिवसातून दोन वेळा एक ते दोन कॅप्सूल.
  • बेल टॅब्लेट : एक ते दोन कॅप्सूल दिवसातून दोनदा.
  • बेल कँडी : 4 ते पाच मिठाई किंवा तुमच्या गरजेनुसार.
  • बेल पावडर : अर्धा ते एक चमचे किंवा तुमच्या गरजेनुसार.

  Bael चे दुष्परिणाम:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, Bael (Aegle marmelos) घेताना खालील दुष्परिणाम विचारात घेणे आवश्यक आहे.^(HR/7)

  • या औषधी वनस्पतीच्या दुष्परिणामांबद्दल अद्याप पुरेसा वैज्ञानिक डेटा उपलब्ध नाही.

  Bael शी संबंधित वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न:-

  Question. ताजे बेल फळ कसे खावे?

  Answer. 1. पिकलेले बेल फळ कसे सेवन करावे: a. बेलची साल काढा. b ते पूर्णपणे मॅश करा आणि खाण्यापूर्वी किमान दोन तास लगदा भिजवा. 2. बेलचा रस दोनपैकी एका प्रकारे बनवा: अ. बेल फळ अर्धे कापून घ्या आणि चमच्याने लगदा काढा. c ते पूर्णपणे मॅश करा आणि दुधासह सीझन करा. c रस गाळून प्या.

  Question. बेलची चव कशी आहे?

  Answer. Bael चे स्वतःचे वेगळे फ्लेवर प्रोफाइल आहे. त्याची चव सुरुवातीला आंबा आणि केळीच्या मिश्रणासारखी असते. चव काहीसे तुरट आणि काही सेकंदांनंतर ताजेतवाने होते.

  Question. बेल लाकूड खाण्यायोग्य आहे का?

  Answer. बेल लाकूड खाण्यायोग्य नाही तसेच त्यात कोणतेही औषधी निवासी गुणधर्म नाहीत.

  Question. बेल पोट खराब करू शकते?

  Answer. आमांश, अतिसार आणि इतर जठरोगविषयक रोगांवर कच्च्या बेल फळाने उपचार केले जाऊ शकतात. तथापि, जास्त प्रमाणात सेवन केल्यास बद्धकोष्ठता होऊ शकते. हे ग्रही (शोषक) आहे या वस्तुस्थितीमुळे आहे. टिपा: 1. 1-2 चमचे बेल पल्प घ्या जो अद्याप कच्चा आहे. 2. कोरडी भाजून मध आणि साखर सह गोड करा. 3. आमांश आणि जुलाब दूर करण्यासाठी दिवसातून एक किंवा दोनदा घ्या.

  Question. बेलचा रस दम्यासाठी वाईट आहे का?

  Answer. नाही, बेल फळ किंवा रस सर्दी, श्वासनलिकांसंबंधी दमा आणि ब्राँकायटिस यांसारख्या श्वसन प्रणालीच्या समस्यांमध्ये मदत करू शकतात. याचा परिणाम कफ दोषाला स्थिर करण्याच्या क्षमतेमुळे होतो.

  Question. बेल मधुमेहासाठी चांगले आहे का?

  Answer. मधुमेहविरोधी घरे असल्यामुळे, Bael मधुमेहाच्या समस्यांच्या व्यवस्थापनात प्रभावी आहे. बेल रक्तातील साखरेची पातळी कमी करण्यास मदत करते. बेलमुळे इन्सुलिन स्राव देखील वाढतो. बेल त्याच्या अँटिऑक्सिडेंट निवासी किंवा व्यावसायिक गुणधर्मांमुळे मधुमेह-संबंधित समस्यांचे प्रमाण कमी करते.

  Question. बेल यकृतासाठी चांगले आहे का?

  Answer. होय, Bael हे यकृत साठी फायदेशीर आहे. अँटिऑक्सिडंट, प्रक्षोभक, तसेच हेपेटोप्रोटेक्टिव्ह क्रियाकलाप सर्व उपस्थित आहेत. अल्कोहोलच्या वापराच्या परिणामांपासून यकृताचे संरक्षण करण्यासाठी बेलची पाने मदत करतात.

  Question. बेल अल्सरसाठी चांगले आहे का?

  Answer. बेलमध्ये अल्सरविरोधी निवासी किंवा व्यावसायिक गुणधर्म आहेत. पोटातील अल्सरच्या सर्वात सामान्य कारणांपैकी एक म्हणजे ऑक्सिडेटिव्ह तणाव. बेलमध्ये सापडलेला लुवान्गेटिन हा एक शक्तिशाली अँटी-ऑक्सिडंट आहे जो गळूचा विकास टाळण्यास मदत करतो.

  Question. Bael गर्भनिरोधक म्हणून कार्य करते का?

  Answer. होय, Bael एक कार्यक्षम पुरुष गर्भनिरोधक आहे. प्राण्यांच्या अभ्यासानुसार, Bael झाडाची साल टेस्टोस्टेरॉनची पातळी कमी करते. हे शुक्राणूजन्य पदार्थ कमी करते आणि शुक्राणूंच्या निर्मितीस प्रतिबंध करून गतिशीलता देखील कमी करते. यामुळे, बेल गर्भधारणा टाळते. असे असले तरी, एकदा उपचार सोडले की, प्रजनन क्षमता पुन्हा सुरू होऊ शकते.

  Question. Bael दम्याचे व्यवस्थापन करण्यास मदत करते का?

  Answer. बेलमध्ये निश्चितपणे दमाविरोधी आणि अँटीहिस्टामिनिक निवासी गुणधर्म आहेत. ऍलर्जी निर्माण करणाऱ्या रसायनांमुळे श्वासनलिका घट्ट होते. हे आकुंचन Bael द्वारे कमी केले जाते म्हणून ओळखले जाते. बेल त्याचप्रमाणे कफ उत्पादन कमी करण्यास आणि श्वासनलिकांसंबंधी अस्थमाची चिन्हे आणि लक्षणे कमी करण्यास मदत करते.

  Question. गर्भवती महिलांसाठी बेल फळाचे आरोग्य फायदे काय आहेत?

  Answer. गर्भधारणेदरम्यान, बेल फ्रूट कंटेनर खाल्ल्याने तुम्हाला उलट्या टाळण्यास मदत होते. दिवसातून दोनदा खाल्ल्यास, वाफवलेले तांदूळ पाणी आणि अपरिपक्व बेल फळांच्या लगद्याचे मिश्रण गर्भधारणेदरम्यान फेकून देण्याची काळजी घेण्यास मदत करू शकते.

  Question. बेल पानांचे फायदे काय आहेत?

  Answer. बेल फॉलन लीव्हची उपचारात्मक घरे असंख्य आहेत. हे एक मध्यम रेचक म्हणून कार्य करते, विष्ठा सोडवते आणि आतड्यांसंबंधी अनियमितता देखील प्रतिबंधित करते. कफ पाडणारे गुणधर्म असल्यामुळे, ते श्वासनलिकांसंबंधी अस्थमा तसेच श्वासोच्छवासाच्या आजाराच्या व्यक्तींमध्ये खोकल्याच्या व्यवस्थापनात देखील मदत करते. बेल फॉलेन लीव्हचे दाहक-विरोधी घरे उच्च तापमान, रक्तस्त्राव नाक, आणि डोळ्यांच्या समस्या जसे की नेत्रश्लेष्मलाशोथ तसेच इतर विविध संक्रमणांवर उपचार करण्यास मदत करतात.

  वात-कफ संतुलन आणि शोथर (दाहक-विरोधी) वैशिष्ट्यांमुळे, ताप, अस्वस्थता आणि वात-कफ दोषाच्या असंतुलनामुळे होणारे इतर रोग यासारख्या परिस्थितीत बेल पान फायदेशीर आहे. हे दोषांचे संतुलन आणि वेदना आणि तापाची लक्षणे कमी करण्यास मदत करते. वात आणि कफ संतुलित करण्याच्या वैशिष्ट्यांमुळे, ते दमा, खोकला आणि सर्दी लक्षणांच्या व्यवस्थापनात देखील मदत करते. याच्या पानांचा काळी मिरी सोबत घेतल्यास बद्धकोष्ठता दूर होते.

  Question. Bael मुळे पुरळ उठते का?

  Answer. रोपण (उपचार) गुणांमुळे, बेलमध्ये पुरळ उठत नाही. तथापि, तुमची त्वचा अतिसंवेदनशील असल्यास, तुम्ही Bael वापरण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.

  Question. Bael जखमेच्या उपचारांना प्रोत्साहन देते का?

  Answer. होय, Bael जखमा बरे होण्यास मदत करतात. स्थानिक पातळीवर वापरल्यास, बेल अगदी नवीन त्वचेच्या पेशींच्या निर्मितीमध्ये मदत करते आणि जखमेच्या पुनर्प्राप्तीस देखील चालना देते.

  Bael मध्ये रोपन (पुनर्प्राप्ती) उच्च दर्जाची असल्याने, ते दुखापत बरे करण्यात मदत करते. खराब झालेल्या ठिकाणी नेले जाते तेव्हा ते जलद पुनर्प्राप्तीस प्रोत्साहन देते.

  Question. नेत्र संसर्ग साठी Bael वापरले जाऊ शकते ?

  Answer. होय, बेलची पाने डोळ्यांच्या बुबुळाच्या पुढील भागाचा होणारा दाह आणि इतर विविध डोळ्यांच्या समस्यांवर देखील मदत करू शकतात. बाएल ब्लॉसमची तयारी देखील संक्रमणांवर उपचार करण्यासाठी आय लोशन म्हणून वापरली जाऊ शकते.

  Question. भाजल्यास Bael वापरले जाऊ शकते का?

  Answer. होय, बेल फ्रूट पावडरचा वापर बाहेरील जळजळ बरा करण्यासाठी केला जाऊ शकतो. 1. मिक्सिंग बाऊलमध्ये बेल फ्रूट पावडर आणि मोहरीचे तेल एकत्र करा. 2. जळलेल्या भागावर लागू करा.

  Question. कान संक्रमण साठी Bael वापरले जाऊ शकते ?

  Answer. होय, Bael चा वापर कानाच्या संसर्गावर उपचार करण्यासाठी केला जाऊ शकतो. बेलमध्ये दाहक-विरोधी आणि तुरट परिणाम आहेत. Bael सह कानाची जळजळ तसेच पू स्त्राव कमी केला जातो.

  Question. ल्युकोडर्मामध्ये बाएलची भूमिका आहे का?

  Answer. होय, Bael हे ल्युकोडर्माच्या थेरपीसाठी लिहून दिले जाते. Bael मधील Psoralen त्वचेचा सूर्यप्रकाशाचा प्रतिकार वाढवते तसेच त्वचेचा सर्व-नैसर्गिक रंग राखण्यात मदत करते.

  खराब झालेल्या भागाला प्रदान केल्यावर, Bael पुनर्प्राप्ती प्रक्रियेत मदत करते. हे सत्यामुळे आहे की त्यात रोपण (उपचार) घर आहे.

  Question. केसांसाठी बेलची पाने वापरण्याचे काय फायदे आहेत?

  Answer. लिमोनेन, ज्याचा वापर केसांच्या तेलात वास म्हणून केला जातो, ते बेल पानाच्या तेलामध्ये असते. जिरे मिसळून तसेच स्कॅल्पमध्ये मसाज केल्यावर ते केस पुनर्संचयित करणारे म्हणून देखील कार्य करते.

  कफ दोषाच्या वाढीमुळे केसांना कोंडा, खाज सुटणे किंवा तेलकट टाळू यासारख्या समस्या उद्भवू शकतात. कफा संतुलित गुणधर्मांमुळे, बेल काही आजारांच्या व्यवस्थापनात मदत करू शकते. हे टाळूवरील अतिरिक्त तेल काढून टाकण्यास मदत करते आणि केसांना नैसर्गिक आरोग्य आणि चमक प्रदान करते. a 1-2 चमचे बेल पावडर मोजा. b खोबरेल तेलात नीट मिसळा. c धुण्यापूर्वी केस आणि टाळूला ४-५ तास मसाज करा. c पाणी आणि शैम्पूने स्वच्छ धुवा.

  SUMMARY

  हे याव्यतिरिक्त एक फायदेशीर वैद्यकीय औषधी वनस्पती आहे ज्यात मानक औषधांमध्ये अनुप्रयोगांची निवड आहे. मुळे, गळून पडलेली पाने, खोड, फळे, तसेच बेलच्या बिया हे सर्व अनेक विकारांच्या उपचारात प्रभावी आहेत.