अनंतमुल (हेमिडेस्मस इंडिकस)
अनंतमुल, ज्याचा अर्थ संस्कृतमध्ये ‘शाश्वत रूट’ आहे, समुद्रकिनारी तसेच हिमालयीन प्रदेशांमध्ये वाढतो.(HR/1)
याला भारतीय सरसपारिल्ला देखील म्हणतात आणि त्यात बरेच औषधी आणि सौंदर्यप्रसाधने गुणधर्म आहेत. अनंतमुल हा अनेक आयुर्वेदिक त्वचा उपचारांमध्ये एक महत्त्वाचा घटक आहे कारण त्यात रोपण (उपचार) आणि रक्तशोधक (रक्त शुद्धीकरण) वैशिष्ट्ये आहेत, आयुर्वेदानुसार. दाद, थ्रश, सोरायसिस, एक्जिमा आणि इतर बॅक्टेरिया-संबंधित त्वचा रोगांवर उपचार करण्यासाठी याचा वापर बाह्य आणि अंतर्गत दोन्ही प्रकारे केला जाऊ शकतो. त्याच्या बॅक्टेरियाच्या वाढीस प्रतिबंध करणारा पदार्थ गुणधर्म असल्यामुळे, अनंतमुलच्या मुळाची पेस्ट त्वचेवर लावल्यास दाद आणि इतर बॅक्टेरियापासून मुक्त होण्यास मदत होते. संक्रमण अनंतमुल क्वाथ (डीकोक्शन) आणि पावडर दोन्हीमध्ये रक्त शुद्ध करणारे गुणधर्म आहेत आणि त्वचेच्या विविध आजारांवर उपचार करण्यासाठी दिवसातून दोनदा वापरले जाऊ शकते. त्याच्या अँटिऑक्सिडंट गुणधर्मांमुळे, अनंतमुल रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रित करण्यात आणि इन्सुलिन-उत्पादक पेशी तसेच यकृत पेशींना मुक्त रॅडिकल्सच्या नुकसानीपासून संरक्षण करून यकृताच्या नुकसानास प्रतिबंध करण्यास मदत करते. हे शरीरातील चयापचय सुधारून पचन आणि वजन व्यवस्थापनास देखील मदत करू शकते. हे नन्नारी (अनंतमुल) रस सेवन करून पूर्ण केले जाऊ शकते, जे तुम्हाला वजन कमी करण्यास आणि तुमचे पाचक आरोग्य सुधारण्यास मदत करू शकते.
अनंतमुल म्हणूनही ओळखले जाते :- हेमिडेस्मस इंडिकस, भारतीय सारसपारिल्ला, नन्नरी, टायलोफोरा, खोटे सरसपारिल्ला, स्यूडोसरसा, नन्नारी अस्क्लेपियास, पेरिप्लोका इंडिका, मगरबू, सारिवा, कर्पूरी, सुगंधी
अनंतमुल कडून मिळते :- वनस्पती
Anantamul चे उपयोग आणि फायदे:-
अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, Anantamul (Hemidesmus indicus) चे उपयोग आणि फायदे खाली नमूद केले आहेत.(HR/2)
Video Tutorial
अनंतमुल वापरताना घ्यावयाची खबरदारी:-
अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, अनंतमुल (हेमिडेस्मस इंडिकस) घेताना खालील खबरदारी घेणे आवश्यक आहे.(HR/3)
-
अनंतमुल घेताना घ्यावयाची विशेष खबरदारी:-
अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, अनंतमुल (हेमिडेस्मस इंडिकस) घेताना खालील विशेष खबरदारी घेणे आवश्यक आहे.(HR/4)
- स्तनपान : क्लिनिकल पुराव्याच्या कमतरतेमुळे अनंतमुलचा नर्सिंग दरम्यान औषधी वापर केला जाऊ नये.
- मध्यम औषध संवाद : 1. डिगॉक्सिन: हे औषध हृदयाची किंमत वाढवते, आणि अनंतमुल (सरसापरिला) देखील औषधाचे शरीरात शोषण वाढवू शकते. परिणामी, डिगॉक्सिनसोबत अनंतमुल घेतल्याने हृदय गती वाढू शकते, जी घातक असू शकते. परिणामी, हे 2 एकमेकांसोबत घेणे टाळणे उत्तम.
2. लिथियम: अनंतमुल एक लघवीचे प्रमाण वाढवणारा पदार्थ आहे, जसे की आपण सर्व जाणतो. लिथियमसह एकत्रित केल्यावर, तरीही, या नैसर्गिक औषधी वनस्पतीमध्ये शरीरातील लिथियम एकाग्रता वाढवण्याची क्षमता आहे. या परिस्थितीत, लिथियम सप्लिमेंट्सचा डोस पुन्हा समायोजित केला पाहिजे हे लक्षात घेऊन तुम्ही तुमच्या वैद्यकीय व्यावसायिकाचा सल्ला घ्यावा जेणेकरून या पैलूच्या अतिरेकातून कोणतेही प्रतिकूल परिणाम होणार नाहीत. - मधुमेहाचे रुग्ण : जर तुम्हाला डायबिटीज असेल तर अनंतमुलपासून दूर राहा, सरिवद्यासवाच्या स्वरूपात गुळाचा समावेश आहे.
- मूत्रपिंडाचा आजार असलेले रुग्ण : अनंतमुलला मूत्रपिंडाचा आजार असलेल्या व्यक्तींनी प्रतिबंधित केले पाहिजे कारण ते आणखी वाईट करू शकते.
- गर्भधारणा : वैज्ञानिक पुराव्याच्या अभावामुळे गर्भधारणेदरम्यान अनंतमुलचा औषधी वापर करू नये.
- ऍलर्जी : ऍलर्जीचे मूल्यमापन करण्यासाठी, अनंतमुलचा वापर सुरुवातीला थोड्याशा भागात करा.
ज्या व्यक्तींना अनंतमुल किंवा त्याचे घटक आवडत नाहीत त्यांनी ते फक्त डॉक्टरांच्या देखरेखीखाली वापरावे.
अनंतमुल कसे घ्यावे:-
अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, अनंतमुल (हेमिडेस्मस इंडिकस) खाली नमूद केलेल्या पद्धतींमध्ये घेतले जाऊ शकतात.(HR/5)
- अनंतमुल पावडर : चौथा ते अर्धा चमचा अनंतमुल पावडर घ्या. मध किंवा पाण्यात मिसळा. जेवण करण्यापूर्वी 45 मिनिटे, दिवसातून 2 वेळा घ्या.
- अनंतमुल क्वाथ (उशाचा रस) : तीन ते चार चमचे अनंतमुल क्वाथ घ्या त्यात तेवढेच पाणी टाका जेवल्यानंतर दोन तासांनी, दिवसातून २ वेळा.
- अनंतमुल (नन्नारी) सरबत/शरबत : ३ चमचे अनंतमुल (नन्नरी) सरबत घ्या. एक ग्लास थंड पाण्यात ते समाविष्ट करा. त्यावर अर्धा लिंबू दाबा. तसेच तीन ते चार बर्फाचे तुकडे घाला. सर्व घटक मिसळा आणि दररोज जेवण करण्यापूर्वी प्या.
- अनंतमुल पावडर : अर्धा ते एक चमचा अनंतमुल पावडर घ्या. पेस्ट तयार करण्यासाठी ते पाण्यात किंवा खोबरेल तेलात मिसळा. केसगळतीपासून सुटका मिळवण्यासाठी टाळू आणि केसांच्या मुळांवर लावा.
- अनंतमुल रूट पेस्ट : अर्धा ते एक टीस्पून अनंतमुल पेस्ट घ्या. पेस्ट तयार करण्यासाठी तीळ तेलात मिसळा. सांध्यातील सूज तसेच गाउट संधिवात अस्वस्थता दूर करण्यासाठी इजा झालेल्या ठिकाणी लावा.
- अनंतमूल पानांचा दश : अनंतमुलाची पाने एका ग्लास पाण्यात ५ ते ८ मिनिटे मंद आचेवर वाफवून घ्या. या तयारीने जखमा स्वच्छ करा. दिवसातून 1 ते 2 वेळा संसर्ग रोखण्यासाठी तसेच जखमांची विश्वसनीय साफसफाई करण्यासाठी त्याचा वापर करा
अनंतमुल किती घ्यावे:-
अनेक वैज्ञानिक अभ्यासानुसार, अनंतमुल (हेमिडेस्मस इंडिकस) खाली नमूद केलेल्या प्रमाणात घेतले पाहिजे.(HR/6)
- अनंतमुल चूर्ण : एक चौथा ते अर्धा चमचे दिवसातून दोनदा.
- अनंतमुल रस : 3 ते 4 चमचे दिवसातून दोन वेळा.
- अनंतमुल पावडर : पन्नास टक्के ते एक चमचे, किंवा तुमच्या गरजेनुसार.
- अनंतमुल पेस्ट : पन्नास टक्के ते एक चमचे, किंवा तुमच्या मागणीनुसार.
Anantamul चे दुष्परिणाम:-
अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, अनंतमुल (हेमिडेस्मस इंडिकस) घेताना खालील दुष्परिणाम विचारात घेणे आवश्यक आहे.(HR/7)
- पोटात जळजळ
- वाहणारे नाक
- दम्याची लक्षणे
अनंतमुलशी संबंधित वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न:-
Question. नन्नरी (अनंतमुल) रस/सरबत/शरबत म्हणजे काय?
Answer. अनंतमुल (नन्नरी) च्या मुळांचा उपयोग अनंतमुल (नन्नरी) सरबत किंवा रस तयार करण्यासाठी केला जातो. बाजारात देऊ केलेले द्रावण केंद्रित आहे आणि अल्कोहोल पिण्यापूर्वी ते पाण्याने किंवा दुधाने पातळ केले पाहिजे.
Question. अनंतमुल (नन्नारी) शरबथची किंमत किती आहे?
Answer. नन्नरी ज्यूसच्या 10 ग्रॅम पिशवीची किंमत सुमारे 10 रुपये आहे. हे पेय तयार ज्यूस आहेत जे पाण्यात मिसळले जाऊ शकतात तसेच लगेच प्यायले जाऊ शकतात.
Question. मी अनंतमुल (नन्नारी) शरबथ कोठे खरेदी करू शकतो?
Answer. नन्नरी शरबत शेजारच्या आयुर्वेदिक दुकानात मिळू शकते. तुम्हाला तुमच्या कोणत्याही स्थानिक विक्रेत्यामध्ये ते सापडत नसल्यास, तुम्ही ते ऑनलाइन मिळवू शकता.
Question. अनंतमुल (नन्नारी) शरबत/रस कसा बनवायचा?
Answer. नन्नरी शरबत (रस) साठी डिश सरळ आहे. तुम्हाला फक्त व्यावसायिकरित्या उपलब्ध नन्नरी सिरप, काही बर्फ, पाणी, तसेच लिंबाचा रस आवश्यक आहे. 3-4 बर्फ, 3 चमचे नन्नरी सरबत, आणि लिंबाचा रस 150 मिली पाण्यात (अर्धा लिंबू पिळून काढलेला). एका काचेच्या तसेच पेयामध्ये प्रत्येक घटक समाविष्ट करा.
Question. संधिवात असलेल्या लोकांसाठी अनंतमुल (भारतीय सरसपारिल्ला) चांगले आहे का?
Answer. अनंतमुल हे सांध्यांच्या जळजळीच्या उपचारात उपयुक्त असल्याचे प्रतिपादन केले जाते. उंदरांमध्ये भारतीय सरसापरिलाची सांधेदुखीविरोधी कार्यक्षमतेचा पुरावा आहे, औषधी वनस्पती सूज कमी करते तसेच सांध्यातील अस्वस्थता कमी करते. असे असले तरी, सांधेदुखीच्या उपचारासाठी अनंतमुलच्या वापरास समर्थन देणारे कोणतेही लक्षणीय मानवी संशोधन नाहीत. अनंतमुल (भारतीय सारसपारिल्ला) कोणत्याही प्रकारच्या सांधे जळजळीसाठी एक उत्तम वनस्पती आहे.
दीपन (भूक वाढवणारा) तसेच पाचन (पचन) गुणधर्मांमुळे, आयुर्वेद घोषित करतो की अनंतमुल अमा (अन्नाचे चुकीचे पचन झाल्यामुळे शरीरातील विषारी अवशेष) कमी करण्यास मदत करते. तसेच वातदोषाचे संतुलन राखण्यास मदत होते. 15-20 मिली अनंतमुल (सारिवा) आसावा (सारिवाद्यासव) च्या रूपात नेमक्या त्याच प्रमाणात कोमट पाण्यासह वापरा. सर्व प्रकारच्या सांध्यांच्या जळजळीत उत्कृष्ट कार्यक्षमतेसाठी, डिश नंतर दिवसातून दोनदा घ्या.
Question. नन्नरी (अनंतमुल) सिरप वजन कमी करण्यासाठी चांगले आहे का?
Answer. बर्याच लोकांना असे वाटते की नन्नरी (अनंतमुल) त्यांना वजन कमी करण्यास मदत करू शकते, म्हणून ते त्यांचा नियमित आहारात समावेश करतात. तथापि, यासाठी कोणतेही वैज्ञानिक समर्थन नाही. त्यामुळे, हे कार्य करते की नाही हे तुम्हाला जाणून घ्यायचे असल्यास, तुम्ही तुमच्या वैद्यकीय व्यावसायिकाला भेट दिली पाहिजे. त्याचप्रमाणे, जर तुम्हाला वजन कमी करायचे असेल तर पोषण आणि व्यायाम एकत्र करा.
आयुर्वेदानुसार, शरीरात अमा (खराब अन्न पचनामुळे शरीरातील विषारी शिल्लक) साठल्याने वजन वाढू शकते. अमा हे शरीरात चरबी जमा होण्याचेही कारण आहे. दीपन (भूक वाढवणारे) तसेच पाचन (पचनसंस्था) उच्च गुणांमुळे, नन्नरी (अनंतमुल) शरीरातील अमा कमी करते, ज्यामुळे शरीराला त्याचे वजन टिकवून ठेवता येते. 150 मिली पाणी, 3-4 बर्फ, 3 चमचे नन्नरी सरबत, आणि एक लिंबू (अर्धा लिंबू पिळून काढलेले). दिवसातून एकदा ग्लास तसेच पेयामध्ये सर्व घटक समाविष्ट करा.
Question. अनंतमुल अतिसार आणि आमांशावर उपचार करण्यास मदत करते का?
Answer. होय, असे म्हटले गेले आहे की अनंतमुलमध्ये अँटिऑक्सिडंट्सचे प्रमाण जास्त आहे तसेच त्यामुळे शरीराला विषारी पदार्थ आणि पूर्णपणे मुक्त रॅडिकल्स बाहेर काढण्यास मदत होते. हे पाचन तणाव कमी करताना पाणी तसेच इलेक्ट्रोलाइट शोषण देखील सुधारते. या नैसर्गिक औषधी वनस्पतीची जीवाणूविरोधी क्रिया पोटातील जिवाणूंचा भार काढून टाकते ज्यामुळे अतिसार आणि आमांश सुरू होतो, ज्यामुळे उपशमन होते.
दीपन (भूक वाढवणारे) आणि पाचन (पचनसंस्था) या गुणांमुळे अनंतमुल (सारिवा) अतिसार आणि आमांशावरही चांगले काम करते. अनंतमुल (सारिवा) हे आयुर्वेदिक औषधांमध्ये ग्रही (द्रव शोषक) म्हणून काम करण्यासाठी ओळखले जाते. 1-3 ग्रॅम अनंतमुल पावडर पाण्यासोबत दिवसातून दोनदा स्नॅक्सनंतर घ्या.
Question. Anantamul हे मूत्रपिंडासाठी चांगले आहे का?
Answer. होय, अनंतमुलमध्ये रेनोप्रोटेक्टिव्ह गुणधर्म आहेत (मूत्रपिंडाचे संरक्षण). वनस्पतीमध्ये अँटी-ऑक्सिडंट्स असल्यामुळे यकृतातील हानिकारक रसायनांचे प्रमाण कमी होते. याव्यतिरिक्त, ते रक्तातील क्रिएटिनिन पातळी कमी करते, एक रेणू जो किडनी किती निरोगी आणि संतुलित आहे हे दर्शवितो. क्रिएटिनिनची पातळी एका विशिष्ट मर्यादेपेक्षा जास्त आहे हे दर्शविते की मूत्रपिंड अडचणीत आहेत.
त्यात एक विशिष्ट शोदान आहे या वस्तुस्थितीमुळे, अनंतमुलचा उपयोग किडनी विकारांवर उपचार करण्यासाठी (शुद्धीकरण) केला जाऊ शकतो. सीताविर्या स्वभावामुळे, ते शरीरातील विषारी पदार्थ काढून टाकण्यास देखील मदत करते आणि थंड परिणाम (शक्तीत थंड) देखील देते. सरिवद्यसव (15-20 मिली) दिवसातून दोनदा, डिश नंतर, त्याच प्रमाणात पाण्यात मिसळून घेणे सुरू करा. गुळापासून बनवलेला सरिवड्यासव तुम्हाला मधुमेह असल्यास प्रतिबंधित करणे आवश्यक आहे.
Question. Anantamulचा मूत्रपिंडांवरील परिणाम काय आहे?
Answer. जेव्हा औषध म्हणून घेतले जाते तेव्हा, अनंतमुल हे बहुसंख्य लोकांसाठी सुरक्षित मानले जाते. तथापि, काही लोकांमध्ये ते पोटात जळजळ निर्माण करू शकते, विशेषत: जेव्हा मोठ्या डोसचे शोषण केले जाते.
Question. Anantamul (Nannari) Sharbat हे गर्भधारणेदरम्यान आणि स्तनपान देण्याच्या कालावधी दरम्यान सुरक्षित आहे का?
Answer. अनंतमुल (सरसपारिल्ला) अपेक्षा करणार्या किंवा स्तनपान करणार्या महिलांसाठी असुरक्षित असल्याचा कोणताही निश्चित पुरावा नाही. तथापि, जोखमीपासून मुक्त होण्यासाठी, कोणत्याही प्रकारच्या आरोग्य कार्यांसाठी या औषधी वनस्पतीचा वापर करण्यापूर्वी तुम्ही तुमच्या डॉक्टरांची तपासणी करणे आवश्यक आहे.
Question. नन्नरी (अनंतमुल) मधुमेहासाठी चांगले आहे का?
Answer. होय, Anantamul (Nannari) मूळचा अर्क मधुमेह मेल्तिसची चिन्हे आणि लक्षणे व्यवस्थापित करण्यात मदत करू शकतो. हे त्याच्या दाहक-विरोधी आणि अँटिऑक्सिडंट प्रभावांमुळे आहे. हे स्वादुपिंडाच्या पेशींना दुखापतीपासून सुरक्षित करते आणि इन्सुलिन स्राव देखील सुधारते. यामुळे, रक्तातील साखरेचे प्रमाण नियंत्रित केले जाऊ शकते.
होय, नन्नरी (अनंतमुल) मधुमेहाच्या रुग्णांसाठी फायदेशीर आहे कारण ते चयापचय सुधारण्यास मदत करते आणि अमा (चुकीच्या पचनामुळे शरीरातील विषारी अवशेष) कमी करते, जे उच्च रक्त ग्लुकोज पातळीचे मुख्य कारण आहे.
Question. अनंतमुल अपचनासाठी उपयुक्त आहे का?
Answer. अपचनाच्या उपचारात अनंतमुलच्या उपयुक्ततेचे समर्थन करण्यासाठी अपुरा क्लिनिकल डेटा आहे.
होय, सीता (थंड) निवासी किंवा व्यावसायिक मालमत्ता असूनही, अनंतमुल पाचन तंत्राची आग सुधारून आणि अन्न शोषण्यास कमी क्लिष्ट बनवून अपचनाची चिन्हे दूर करण्यास मदत करते.
Question. डोकेदुखीमध्ये अनंतमुल वापरू शकतो का?
Answer. जरी मायग्रेनमध्ये अनंतमुलच्या कर्तव्याचा आधार घेण्यासाठी पुरेसे वैज्ञानिक पुरावे नाहीत. तरीही, निराशेचे निरीक्षण करण्यात मदत होऊ शकते.
Question. मी अनंतमुल पावडर कापून आणि भाजण्यासाठी लावू शकतो का?
Answer. अनंतमुल पावडरचा वापर कापण्यासाठी आणि जळण्यासाठी केला जाऊ नये, असा कोणताही पुरावा नाही. जोखीममुक्त होण्यासाठी, जळण्यासाठी अनंतमुलचा वापर करण्यापूर्वी तुम्ही तुमच्या डॉक्टरांना भेटणे आवश्यक आहे.
Question. अनंतमुल डोळ्यांचा त्रास बरा करू शकतो का?
Answer. डोळ्यांच्या समस्यांमध्ये अनंतमुलच्या कर्तव्याचे समर्थन करण्यासाठी क्लिनिकल डेटा हवा असला तरी, त्याचे दाहक-विरोधी निवासी गुणधर्म डोळ्यांच्या जळजळ होण्यास मदत करू शकतात.
Question. Anantamul मूळव्याध साठी वापरले जाऊ शकते ?
Answer. त्याच्या दाहक-विरोधी आणि जखमा बरे करण्याच्या गुणांमुळे, अनंतमुल मूळ मूळव्याधमध्ये मौल्यवान असू शकते. हे स्टॅकच्या व्यवस्थापनाव्यतिरिक्त प्रभावित ठिकाणी चिडचिडेपणा कमी करण्यास मदत करते.
रोपण (पुनर्प्राप्ती) वैशिष्ट्यामुळे, अनंतमुल मूळव्याधासाठी वापरता येते. अनंतमुल मूळ पावडर पेस्ट प्रभावित भागात लागू केली जाऊ शकते ज्यामुळे सूज कमी होण्यास मदत होते आणि बरे होण्यास गती मिळते.
SUMMARY
याला भारतीय सरसपारिल्ला देखील म्हणतात तसेच त्यात बरेच औषधी आणि कॉस्मेटिक निवासी गुणधर्म आहेत. अनंतमुल हा अनेक आयुर्वेदिक त्वचा उपचारांमध्ये एक महत्त्वपूर्ण सक्रिय घटक आहे कारण त्यात रोपण (पुनर्प्राप्ती) आणि रक्तशोधक (रक्त गाळण्याची प्रक्रिया) वैशिष्ट्ये आहेत, आयुर्वेदानुसार.