हदजोड (Cissus quadrangularis)

हडजोड, ज्याला बोन सेटर म्हणूनही ओळखले जाते, ही एक प्राचीन भारतीय नैसर्गिक औषधी वनस्पती आहे.^(HR/1)

हे फ्रॅक्चर-बरे करण्याच्या क्षमतेसाठी प्रसिद्ध आहे, कारण फिनॉल, टॅनिन, कॅरोटीनॉइड्स आणि व्हिटॅमिन सी यांसारख्या अँटिऑक्सिडंट्सच्या उपस्थितीमुळे. हळदजोडचा रस गाईचे तूप किंवा एक कप दुधासह एकत्रित केल्याने, आयुर्वेदानुसार, बरे होण्यास मदत होते. हाडांच्या फ्रॅक्चरमुळे त्याच्या संधानिया (विखुरलेल्या भागांच्या एकत्रीकरणास आधार देणारी) क्षमता. हे शरीरातील चयापचय वाढवून वजन व्यवस्थापनात मदत करते. हे शरीरात चरबी आणि कोलेस्टेरॉलचे संचय रोखून आणि ट्रायग्लिसराइड पातळी कमी करून लठ्ठपणाचे व्यवस्थापन करण्यास मदत करते. हडजोडचे तुरट आणि जखमा बरे करण्याचे गुणधर्म जखमा भरण्यास मदत करतात. हडजोड पेस्टचे वेदनशामक आणि दाहक-विरोधी गुण जखमांमध्ये वेदना आणि जळजळ कमी करण्यास मदत करतात. हडजोडच्या अतिवापरामुळे कोरडे तोंड, डोकेदुखी, कोरडे तोंड, अतिसार आणि यासारखे प्रतिकूल परिणाम होऊ शकतात. परिणामी, हळदजोड वापरण्यापूर्वी वैद्यकीय सल्ला घेणे आवश्यक आहे.

हदजोड म्हणूनही ओळखले जाते :- सिसस चतुर्भुज, हाडजोडा, बोन सेटर, हाडसंकल, हडजोडा, मंगरबल्ली, सुंदुबल्ली, पिरंटा, कांडवेल, हाडभंग गच्छ, हाडजोडा, अस्थिसंहृत, वज्रवल्ली

हळदजोड कडून मिळते :- वनस्पती

Hadjod चे उपयोग आणि फायदे:-

अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, Hadjod (Cissus quadrangularis) चे उपयोग आणि फायदे खाली नमूद केले आहेत.^(HR/2)

• मूळव्याध : हदजोडचे दाहक-विरोधी गुणधर्म मूळव्याधच्या उपचारात मदत करू शकतात. हे गुद्द्वार आणि खालच्या गुदाशय नसांमधील अस्वस्थता आणि जळजळ दूर करते. हडजोड मूळव्याध-संबंधित रक्तस्त्राव आणि हेमोरायॉइडल टिश्यू प्रोलॅप्स कमी करण्यात देखील मदत करते.
  मूळव्याध हा एक प्रकारचा रक्तस्त्राव मूळव्याध आहे जो वात आणि पित्त दोष (विशेषत: पित्त दोष) मध्ये सामंजस्य नसल्यामुळे होतो. असंतुलित दोषांमुळे होणारा बद्धकोष्ठता गुदद्वाराच्या भागात वस्तुमान सारखी रचना बनवते. उपचार न केल्यास रक्तस्त्राव होऊ शकतो. हळदजोडमध्ये वात-संतुलित गुण आहे जो बद्धकोष्ठता टाळण्यास मदत करतो आणि त्याचा कषया (तुरट) स्वभाव रक्तस्त्राव थांबविण्यास, आराम आणण्यास मदत करतो.
• लठ्ठपणा : वजन कमी करण्यासाठी हळदजोड फायदेशीर आहे कारण ते शरीरातील चयापचय वाढवते. हडजोडमध्ये अनेक घटक असतात जे वजन कमी करण्यास मदत करतात. हे चरबी आणि लिपिड्सचे संचय तसेच ट्रायग्लिसराइड पातळी कमी करण्यास प्रतिबंधित करते. हदजोडचे गुणधर्म लठ्ठपणाचे व्यवस्थापन करण्यात मदत करतात.
  लठ्ठपणा हा एक विकार आहे जो खराब पचनाचा परिणाम म्हणून विकसित होतो, परिणामी शरीरात चरबीच्या स्वरूपात विषारी पदार्थ जमा होतात. याचा परिणाम म्हणून कफ दोष वाढतो. हदजोडची उष्ना (गरम) आणि कफ संतुलित करणारी वैशिष्ट्ये या आजाराच्या व्यवस्थापनात मदत करतात. हे पचनशक्ती सुधारून लठ्ठपणावर नियंत्रण ठेवण्यास मदत करते, ज्यामुळे पचन सुधारते आणि विषारी पदार्थांचे संचय कमी होते. 1. एक हदजोड गोळी दिवसातून दोनदा घ्या. 2. दररोज जेवणानंतर कोमट पाण्याने प्या.
• दमा : दमा हा वायुमार्गाचा दाहक विकार आहे ज्यामुळे एखाद्या व्यक्तीला श्वास घेणे कठीण होते. वारंवार श्वासोच्छवासाचा त्रास आणि छातीतून घरघर आवाज या आजाराचे वैशिष्ट्य आहे. आयुर्वेदानुसार दम्याशी संबंधित मुख्य दोष म्हणजे वात आणि कफ. फुफ्फुसात, सूजलेल्या कफ दोषामुळे वात दोष असंतुलित होतो. या आजाराला स्वास रोग असे म्हणतात कारण यामुळे श्वासनलिकेमध्ये अडथळा निर्माण होतो, ज्यामुळे श्वास घेणे कठीण होते (दमा). हदजोडचे कफ संतुलन आणि उष्ना (गरम) वैशिष्ट्ये साठलेला खोकला वितळण्यास आणि वायुमार्गातील अडथळे दूर करण्यास मदत करतात. दम्याच्या रुग्णांना याचा फायदा होतो कारण यामुळे श्वास घेणे सोपे होते आणि आराम मिळतो.
• स्नायू इमारत : कोलेजनच्या संश्लेषणासाठी आवश्यक असलेल्या व्हिटॅमिन सीच्या समावेशामुळे हडजोड बॉडीबिल्डिंगमध्ये मदत करू शकते. हे हाडे आणि सांधे मजबूत करण्यासाठी उपयुक्त असल्याचे आढळले आहे आणि शरीर सौष्ठव पूरक आहारांमध्ये त्याचा वापर केला जातो. हे कॉर्टिसोल पातळी कमी करण्यास देखील मदत करू शकते, जे एक तणाव संप्रेरक आहे आणि स्नायूंची वाढ वाढवते.
  बॉडीबिल्डिंग ऍक्टिव्हिटीमध्ये एक व्यक्ती त्याचे स्नायू आणि अंतर्गत ताकद वाढवण्यासाठी काम/व्यायाम करते. हडजोडची बाल्या (शक्ती पुरवठादार) मालमत्ता शरीर सौष्ठव मध्ये मदत करते. हे स्नायूंच्या ताकदीच्या विकासास मदत करते, जे शरीराच्या निरोगी बिल्ड-अपमध्ये योगदान देते.
• मधुमेह मेल्तिस (प्रकार 1 आणि प्रकार 2) : हदजोडची रक्तातील ग्लुकोज कमी करणारी क्रिया मधुमेहाच्या व्यवस्थापनात मदत करू शकते. हे स्वादुपिंडाच्या पेशींना दुखापतीपासून वाचवते आणि इंसुलिन स्राव वाढवते, रक्तातील साखरेची पातळी कमी करते. हडजोडमध्ये अँटिऑक्सिडंट्स देखील असतात, जे उपवासातील ग्लुकोजची पातळी कमी करण्यास मदत करतात.
  मधुमेह, ज्याला आयुर्वेदात मधुमेहा असेही म्हणतात, हा वात-कफ दोष असमतोल आणि खराब पचन यांमुळे होतो. बिघडलेल्या पचनामुळे स्वादुपिंडाच्या पेशींमध्ये अमा (दोष पचनामुळे शरीरात सोडलेला विषारी कचरा) जमा होतो, ज्यामुळे इन्सुलिनची क्रिया बिघडते. हळदजोडचे वात-कफ संतुलन आणि पाचन (पचन) गुण पचनास मदत करतात आणि आमची निर्मिती रोखतात, त्यामुळे मधुमेहाच्या व्यवस्थापनास मदत करतात.
• उच्च कोलेस्टरॉल : बिघडलेल्या पचनामुळे अमा (दोष पचनक्रियेमुळे शरीरात विषारी अवशेष) स्वरूपात विषद्रव्ये तयार होतात आणि तयार होतात, ज्यामुळे रक्तवाहिन्यांमध्ये अडथळा निर्माण होतो. हळदजोडचे पाचन (पचन) आणि उष्ना (उष्ण) गुण जास्त कोलेस्टेरॉलच्या व्यवस्थापनात मदत करतात. हे अग्नी (पचन उष्णता) वाढवून पचन सुधारते. यामुळे आमाचे उत्पादन रोखून जास्त कोलेस्टेरॉलची लक्षणेही कमी होतात.
• संधिरोग : आयुर्वेदात, संधिरोगाला वातारक्त असे संबोधले जाते आणि ते लालसरपणा, सूज आणि सर्वात लक्षणीय म्हणजे सांध्यातील वेदना द्वारे दर्शविले जाते. ही सर्व लक्षणे वातदोषाच्या असंतुलनामुळे उद्भवतात, ज्यामुळे रक्तधातूचे आणखी असंतुलन होते. हडजोडचे वात संतुलन आणि उष्ना (गरम) वैशिष्ट्ये संधिरोगाची लक्षणे दूर करण्यासाठी आणि पीडित भागात उबदारपणा देण्यासाठी मदत करतात.
• मलेरिया : मलेरियाविरोधी गुणधर्म असलेल्या हदजोड मलेरियाच्या उपचारात मदत करू शकतात. त्याच्या अँटीपॅरासाइटिक प्रभावामुळे, हदजोडमधील काही घटक मलेरियाच्या परजीवीच्या वाढीस प्रतिबंध करतात, म्हणून मलेरियाला प्रतिबंध करतात.
• मासिक पाळीच्या वेदना : वेदनादायक मासिक पाळीसाठी डिसमेनोरिया ही वैद्यकीय संज्ञा आहे. या अवस्थेला काष्ट-आरतव ही आयुर्वेदिक संज्ञा आहे. आरतव, किंवा मासिक पाळी, आयुर्वेदानुसार, वात दोषाद्वारे व्यवस्थापित आणि नियंत्रित केली जाते. हदजोडचे वात संतुलन आणि उष्ना (गरम) गुण अस्वस्थ मासिक पाळीच्या व्यवस्थापनात मदत करतात. मासिक पाळीच्या दरम्यान, यामुळे वेदना कमी होण्यास आणि आराम मिळण्यास मदत होते.
• संधिवात : हदजोडचे अँटिऑक्सिडंट आणि दाहक-विरोधी गुण संधिवातसदृश संधिवात लक्षणे व्यवस्थापित करण्यात मदत करू शकतात. हदजोडमधील काही घटक दाहक प्रथिनांचे कार्य मर्यादित करतात, परिणामी संधिवात-संबंधित सांधेदुखी आणि जळजळ कमी होते.
  संधिवात, किंवा आयुर्वेदातील आमवता, हा एक विकार आहे ज्यामध्ये वात दोष नष्ट होतो आणि अमा सांध्यामध्ये जमा होतो. अमावताची सुरुवात कमकुवत पाचन अग्नीपासून होते, परिणामी अमा (अयोग्य पचनामुळे शरीरात विषारी अवशेष) जमा होते. वात अमाला विविध भागात नेतो, पण शोषून घेण्याऐवजी तो सांध्यांमध्ये जमा होतो, परिणामी संधिवात होतो. हळदजोडचे वात संतुलन आणि पाचन (पचन) वैशिष्ट्ये पचनास मदत करतात, आमचा संचय रोखतात आणि त्यामुळे संधिवाताची लक्षणे कमी होतात.
• जप्ती : हदजोडची अँटीकॉनव्हलसंट वैशिष्ट्ये फेफरे कमी करण्यास मदत करू शकतात. त्यात फ्लेव्होनॉइड्स असतात, जे स्नायूंच्या आकुंचन आणि आकुंचन प्रतिबंधित करण्यात मदत करतात.
  जप्ती ही अशी स्थिती आहे जी जेव्हा वात दोष समतोल बाहेर असते तेव्हा उद्भवते. वात मज्जातंतूंवर परिणाम करते, ज्यामुळे क्षणिक गोंधळ, चेतना नष्ट होणे आणि हात आणि पायांच्या हालचाली यांसारखी लक्षणे उद्भवतात. हदजोडचे वात संतुलन आणि बाल्या (शक्ती प्रदाता) वैशिष्ट्ये मज्जातंतूंना बळकट करण्यासाठी आणि झटके कमी करण्यासाठी मदत करतात.
• पोट बिघडणे : पुरेसा वैज्ञानिक डेटा नसतानाही हडजोड पोटदुखीवर नियंत्रण ठेवण्यास मदत करू शकते. हे एक शक्तिशाली पोटशैली मानले जाते जे अपचन आराम करण्यास मदत करते.
  पित्त दोषाचे असंतुलन, ज्यामुळे कमकुवत किंवा खराब पचन होते, त्यामुळे पोट खराब होऊ शकते. उष्ना (उष्ण) आणि पाचन (पचन) गुणांमुळे, हळदजोड अग्नी (पाचक अग्नी) वाढवते आणि पचनास मदत करते, पोट खराब होण्याची लक्षणे कमी करते.
• ऑस्टियोपोरोसिस : हाडजोड हाडांची निर्मिती आणि कार्य करण्यास मदत करू शकते. त्यात व्हिटॅमिन सीचे प्रमाण जास्त आहे, जे हाडे तयार करणाऱ्या पेशींना चालना देते, कॅल्शियम शोषण वाढवते आणि हाडांच्या चयापचयात मदत करणार्‍या दुसर्‍या व्हिटॅमिनची क्रिया वाढवते. परिणामी, तुटलेली हाडे बरे होण्यास मदत करण्यासाठी ते दिले जाते.
  ऑस्टियोपोरोसिस, ज्याला आयुर्वेदात अस्थि-मज्जाक्षय असेही म्हणतात, वात दोष असमतोलामुळे हाडांच्या ऊतींचे र्‍हास किंवा बिघडलेले लक्षण आहे. वात संतुलन आणि स्निग्धा (तेलकट) गुणांमुळे, हडजोड हाडांची झीज रोखून आणि हाडांना पुरेसा तेलकटपणा किंवा स्निग्धता प्रदान करून ऑस्टिओपोरोसिसचे व्यवस्थापन करण्यास मदत करते.
• सांधे दुखी : सांधेदुखीच्या उपचारात हदजोड उपयुक्त ठरू शकतो. यात विशिष्ट घटक आहेत जे क्रियाकलापांच्या परिणामी संयुक्त अस्वस्थतेने ग्रस्त असलेल्या पुरुषांमध्ये वेदना आणि स्नायू कडकपणा कमी करण्यास मदत करतात.
  सांध्यातील अस्वस्थता हे एक लक्षण आहे जे जेव्हा वात दोष समतोल नसते तेव्हा विकसित होते. हडजोडचे वात संतुलन आणि उष्ना (उष्णता) वैशिष्ट्ये सांध्यातील अस्वस्थता दूर करण्यास मदत करतात. हे सांध्यांना उबदारपणा देण्यास मदत करते, परिणामी उपशमन होते. टिपा 1. थोडे हडजोड वनस्पतीचे स्टेम घ्या. 2. जाड पेस्ट तयार होईपर्यंत ते मिसळा. 3. आराम मिळविण्यासाठी, नियमितपणे प्रभावित भागात लागू करा.

Video Tutorial

हळदजोड वापरताना घ्यावयाची खबरदारी:-

अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, हदजोड (Cissus quadrangularis) घेताना खालील खबरदारी घेणे आवश्यक आहे.^(HR/3)

• हदजोडचा वापर केल्याने रक्तदाब कमी होऊ शकतो तसेच ते ऑपरेशननंतर तसेच रक्तातील साखरेची पातळी व्यत्यय आणू शकते. त्यामुळे सामान्यतः डॉक्टरांशी बोलणे किंवा शस्त्रक्रियेच्या अगदी 2 आठवड्यांपूर्वी हदजोडचा वापर टाळणे उचित आहे.

• हळदजोड घेताना घ्यावयाची विशेष खबरदारी:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासानुसार, हदजोड (Cissus quadrangularis) घेताना खालील विशेष खबरदारी घेणे आवश्यक आहे.^(HR/4)

  • स्तनपान : पुरेशी क्लिनिकल माहिती नसली तरी, नर्सिंग करताना हदजोड घेण्यापूर्वी डॉक्टरांशी बोलणे ही एक उत्कृष्ट सूचना आहे.
  • गर्भधारणा : पुरेसा वैज्ञानिक डेटा नसला तरी, गरोदर असताना Hadjod वापरण्यापूर्वी डॉक्टरांची तपासणी करणे सामान्यत: चांगली कल्पना आहे.

  हदजोड कसे घ्यावे:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, हडजोड (सिसस क्वाड्रॅंग्युलरिस) खाली नमूद केलेल्या पद्धतींमध्ये घेतले जाऊ शकतात.^(HR/5)

  हदजोड किती घ्यावा:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासानुसार, हदजोड (Cissus quadrangularis) खाली नमूद केलेल्या प्रमाणात घेतले पाहिजे.^(HR/6)

  Hadjod चे दुष्परिणाम:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, Hadjod (Cissus quadrangularis) घेताना खालील दुष्परिणाम विचारात घेणे आवश्यक आहे.^(HR/7)

  • कोरडे तोंड
  • निद्रानाश
  • आतड्यांतील वायू
  • डोकेदुखी
  • कोरडे तोंड
  • अतिसार

  हडजोडशी संबंधित वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न:-

  Question. हडजोड वापरण्याचे इतर कोणते मार्ग आहेत?

  Answer. 1. तोंडावाटे अंतर्ग्रहणासाठी हडजोड पावडर अ. 2.5 ग्रॅम हळदजोड पावडर दिवसातून दोनदा घ्या (किंवा डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार). b फ्रॅक्चर बरे होण्यास गती देण्यासाठी ते जेवणानंतर दूध किंवा पाण्यासोबत घ्या. हळदजोड ज्यूस क्र. 2 अ. जेवणानंतर (किंवा डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार) 10-20 मिली हडजोडचा रस घ्या. b फ्रॅक्चर लवकर बरे होण्यासाठी गाईचे तूप किंवा एक कप दुधासोबत प्या.

  Question. हदजोड चिंता कमी करण्यात कशी मदत करते?

  Answer. हदजोडच्या चिंताग्रस्त प्रभावामुळे चिंता कमी होण्यास मदत होते. त्यात अँटीऑक्सिडंट घटक असतात जे मुक्त रॅडिकल्सशी सामना करतात आणि पेशी (न्यूरॉन) नुकसान टाळतात. हे विशिष्ट न्यूरोट्रांसमीटर (GABA) चे प्रमाण नियंत्रित ठेवण्यास देखील मदत करते, जे चिंता कमी करण्यास मदत करते.

  चिंता ही वात दोषाद्वारे शासित स्थिती आहे. वात मज्जासंस्थेवर प्रभाव पाडते, चिंता, चिंता आणि चिंता वाढवते. हदजोडचे वात संतुलन आणि बाल्या (शक्ती वाहक) गुण देखील मज्जातंतू वाढवून आणि चिंताची लक्षणे आणि लक्षणे कमी करून चिंतांवर उपचार करण्यास मदत करतात.

  Question. हडजोड पोटदुखीत मदत करते का?

  Answer. पोटदुखीमध्ये हदजोडची उपयुक्तता टिकवून ठेवण्यासाठी पुरेसा वैज्ञानिक डेटा नसला तरी पोटदुखीमध्ये हदजोडचे स्टेम काम करू शकते.

  SUMMARY

  फिनॉल, टॅनिन, कॅरोटीनॉइड्स आणि व्हिटॅमिन सी यांसारख्या अँटी-ऑक्सिडंट्सच्या दृश्यमानतेपासून ते फ्रॅक्चर-बरे करण्याच्या क्षमतेसाठी सुप्रसिद्ध आहे. आयुर्वेदानुसार गाईचे तूप किंवा एक घोट दुधात मिसळलेला हळदजोड रस यामध्ये मदत करतो. हाडांचे फ्रॅक्चर बरे करणे त्याच्या संधानिया (विखुरलेल्या भागांच्या एकत्रीकरणास आधार देणे) क्षमतेमुळे.