कमळ (नेलुम्बो न्यूसिफेरा)

भारताचे राष्ट्रीय फूल, कमळाचे फूल, त्याचप्रमाणे “कमल” किंवा “पद्मिनी” म्हणून ओळखले जाते.^(HR/1)

“ही एक पवित्र वनस्पती आहे जी दैवी सौंदर्य आणि पवित्रता दर्शवते. कमळाची पाने, बिया, फुले, फळे आणि rhizomes सर्व खाण्यायोग्य आहेत आणि औषधी गुणधर्म असल्याचे सिद्ध झाले आहे. वाळलेल्या कमळाच्या फुलांचा वापर पारंपारिक औषधांमध्ये रक्तस्त्राव उपचार करण्यासाठी केला जातो. विकार, विशेषत: जड मासिक पाळीत रक्त कमी होणे. हे अतिसाराच्या उपचारात देखील मदत करते ज्यामुळे विष्ठा जाण्याची वारंवारता कमी होते. आयुर्वेदानुसार कमळाच्या पाकळ्या किंवा कमळाच्या बियांच्या तेलाची पेस्ट त्वचेला लावल्याने त्वचेला आर्द्रता मिळते आणि टवटवीत होते. त्वचा. कमळाचे कोणतेही घटक – पाकळ्या, फुले, बिया इत्यादी – जास्त प्रमाणात घेणे टाळले पाहिजे. यामुळे गॅस आणि बद्धकोष्ठता यासह पाचन समस्या उद्भवू शकतात.

कमळ म्हणूनही ओळखले जाते :- नेलुम्बो न्युसिफेरा, अबजा, अरविंदा, पद्मा, कल्हारा, सीतोपला, पंकजा, पोडुम, पद्मा फूल, सलाफूल, कमल, कंवल, तावरे, नैदिले, तावरेगेड्ड, तमारा, वेंथामारा, चेंथामारा, सेंथामारा, कोमला, पम्पोश, थामराय, तामारा, तमारा पदुमन, कमलम्, सरोजम, कलुवा, तामरापुवोव

कडून कमळ मिळते :- वनस्पती

Lotus चे उपयोग आणि फायदे:-

अनेक वैज्ञानिक अभ्यासानुसार, Lotus (Nelumbo nucifera) चे उपयोग आणि फायदे खाली नमूद केले आहेत.^(HR/2)

• रक्तस्त्राव : कमळाचा वापर पारंपारिक औषधांमध्ये गर्भाशयाच्या रक्तस्त्राव सारख्या रक्तस्त्राव स्थितीवर उपचार करण्यासाठी केला जातो. शिवाय, त्यात अँटीकोआगुलंट गुणधर्मांसह फायटोकेमिकल्स समाविष्ट आहेत. हे अस्वच्छ रक्तापासून मुक्त होऊन रक्त गोठण्याच्या समस्यांपासून मुक्त होऊ शकते.
  कमळ मूळव्याध आणि मासिक पाळीत जास्त रक्तस्त्राव होण्यास मदत करू शकते. हे त्याच्या तुरट (कश्य) गुणवत्तेमुळे आहे. आतून दिल्यास रक्तस्त्राव थांबतो. कमळ मासिक पाळीच्या प्रवाहात देखील मदत करते आणि प्रत्येक चक्रादरम्यान गमावलेल्या रक्ताचे प्रमाण कमी करण्यास मदत करते. टिपा: 2. 2 चमचे वाळलेल्या कमळाचे फूल मोजा. 2. 500 मिली पाण्यात मिसळा. 3. किमान 10 ते 15 मिनिटे उकळी आणा, नंतर काढून टाका. 4. दिवसातून एक किंवा दोनदा याचे सेवन केल्याने रक्तस्त्राव होण्यास मदत होते.
• अतिसार : लोटसचे अँटी-एंटरोपूलिंग (लहान आतड्यात द्रव जमा होण्यास प्रतिबंध करणे) आणि अँटिस्पास्मोडिक गुणधर्म अतिसाराच्या उपचारात फायदेशीर ठरू शकतात. हे विष्ठेची वारंवारता, विष्ठेतील ओलावा आणि लहान आतड्यात द्रव जमा होण्याचे प्रमाण कमी करते.
  आयुर्वेदात अतिसाराला अतिसार असे संबोधले जाते. हे खराब पोषण, दूषित पाणी, प्रदूषक, मानसिक तणाव आणि अग्निमांड्य (कमकुवत पचनशक्ती) यांमुळे होते. हे सर्व चल वात वाढण्यास कारणीभूत ठरतात. हा खराब झालेला वात शरीराच्या असंख्य ऊतींमधून आतड्यात द्रव काढतो आणि मलमूत्रात मिसळतो. यामुळे सैल, पाणीदार आतड्याची हालचाल किंवा अतिसार होतो. अतिसाराच्या वेळी कमळ घेतल्याने शरीरातील पाणी किंवा द्रव टिकवून ठेवण्याची क्षमता वाढते. हे त्याच्या ग्रही (शोषक) वैशिष्ट्यामुळे आहे, जे स्टूल वारंवारता नियंत्रित करण्यास मदत करते. 1. 2 चमचे वाळलेल्या कमळाच्या फुलाची पावडर घ्या. 2. 500 मिली पाण्यात मिसळा. 3. किमान 10 ते 15 मिनिटे उकळी आणा, नंतर काढून टाका. 4. जुलाब नियंत्रित करण्यासाठी, दिवसातून एक किंवा दोनदा प्या.
• अपचन : कमळ अपचन आणि इतर पाचन विकारांवर मदत करू शकते. याचे कारण म्हणजे अँटिस्पास्मोडिक गुणधर्म असलेले अल्कलॉइड्स असतात.

Video Tutorial

लोटस वापरताना घ्यावयाची खबरदारी:-

अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, Lotus (Nelumbo nucifera) घेताना खालील खबरदारी घेणे आवश्यक आहे.^(HR/3)

• लोटस रक्त कमी होण्याचा धोका वाढवू शकतो. त्यामुळे अँटीकोआगुलंट्स, एनएसएआयडीएस तसेच दाहक-विरोधी औषधांसह लोटस घेताना सहसा तुमच्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा अशी शिफारस केली जाते.

• लोटस घेताना घ्यावयाची विशेष खबरदारी:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, लोटस (नेलुम्बो न्यूसिफेरा) घेताना खालील विशेष खबरदारी घेणे आवश्यक आहे.^(HR/4)

  • स्तनपान : तुम्ही नर्सिंग करत असाल तर लोटस घेऊ नका.
  • मधुमेहाचे रुग्ण : लोटस रक्तातील साखरेची डिग्री कमी करते असे दर्शविले गेले आहे. यामुळे, अँटीडायबेटिक औषधांसह लोटस घेत असताना, सामान्यतः असा सल्ला दिला जातो की तुम्ही तुमच्या रक्तातील साखरेच्या पातळीचे निरीक्षण करा.
    लोटस हे रक्तातील ग्लुकोजचे अंश कमी करण्यासाठी प्रकट झाले आहे. परिणामी, सामान्यत: मधुमेहविरोधी औषधांसह लोटस घेताना तुमच्या रक्तातील साखरेचे प्रमाण तपासण्याची शिफारस केली जाते.
  • हृदयविकार असलेले रुग्ण : 1. कमळात अ‍ॅरिथमिक गुणधर्म असतात. परिणामी, अँटी-अॅरिथमिक औषधांसह लोटसचा वापर करताना, तुमच्या हृदयाच्या गतीवर लक्ष ठेवणे ही एक उत्तम सूचना आहे. 2. कमळ उच्च रक्तदाब कमी करण्यासाठी दर्शविले आहे. म्हणून, लोटस हे उच्च रक्तदाबविरोधी औषधांसोबत घेत असताना, तुम्ही तुमचा रक्तदाब तपासण्याची शिफारस केली जाते.
  • गर्भधारणा : गरोदर असताना कमळ टाळावे.

  कमळ कसे घ्यावे:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, लोटस (नेलुम्बो न्यूसिफेरा) खाली नमूद केलेल्या पद्धतींमध्ये घेतले जाऊ शकतात.^(HR/5)

  • लोटस रूट चिप्स : मायक्रोवेव्ह 300 ते 325 F पर्यंत गरम करण्यासाठी आधी. लोटस मूळची त्वचा व्हेज पीलरने सोलून घ्या. बरोबर पातळ मुळांमध्ये कापून घ्या. कापलेल्या मुळांना 2 चमचे तेल, काळी मिरी, मीठ आणि तीळाच्या तेलाने भांड्यात एकत्र करा. सर्व उत्पादने एकसमान तेल आणि चवींनी झाकून होईपर्यंत चांगले मिसळा.
  • कमळाच्या बिया (वाळलेल्या) किंवा माखणा : तुमच्या गरजेनुसार वाळलेल्या कमळाच्या बिया किंवा मखना घ्या. तुपात थोडीशी शेकून घ्या. शक्यतो जेवणापूर्वी घ्या.
  • कमळ अर्क कॅप्सूल : लोटस रिमूव्ह पिलची एक ते दोन कॅप्सूल घ्या. दिवसातून एक ते दोन वेळा ते पाण्याने गिळावे.
  • कमळाच्या फुलांची पेस्ट : अर्धा ते एक चमचा लोटस ब्लूम पेस्ट घ्या. त्यात मध घाला. पीडित ठिकाणी समान रीतीने अर्ज करा. काही वेळ बसू द्या. दिवसातून एक ते दोन वेळा या थेरपीचा वापर करून रक्त कमी होणे नियंत्रित करा.
  • कमळाच्या बियांची पेस्ट : एक ते दोन चमचे लोटस सीड पेस्ट घ्या. त्यात चढलेले पाणी समाविष्ट करा. प्रभावित ठिकाणी समान प्रमाणात लागू करा. 4 ते 5 मिनिटे विश्रांती द्या. ताजे पाण्याने पूर्णपणे स्वच्छ करा. त्वचेच्या समस्या दूर करण्यासाठी दिवसातून दोन वेळा हा उपाय वापरा, मुरुमांसह सूज.
  • लोटस क्रीम : तुमच्या गरजेनुसार लोटस लोशन घ्या. मुरुम तसेच पुरळ यासारख्या त्वचेच्या समस्या दूर करण्यासाठी दिवसातून एक किंवा दोनदा त्वचेवर वापरा.
  • कमळाचे तेल : लोटस ऑइलचे ४ ते ५ थेंब किंवा तुमच्या गरजेनुसार घ्या. त्वचेवर विशेषतः गालावर, मंदिरावर आणि मानेवर काळजीपूर्वक लागू करण्यासाठी मध व्यतिरिक्त एकत्र करा. पूर्णपणे कोरड्या त्वचेची काळजी घेण्यासाठी दिवसातून एक किंवा दोन वेळा पुनरावृत्ती करा.

  कमळ किती घ्यावे:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, लोटस (नेलुम्बो न्यूसिफेरा) खाली नमूद केलेल्या प्रमाणात घेतले पाहिजे.^(HR/6)

  • लोटस कॅप्सूल : दिवसातून दोन वेळा एक ते दोन कॅप्सूल.
  • लोटस क्रीम : तुमच्या गरजेनुसार दिवसातून दोन वेळा वापरा.
  • कमळाचे तेल : दोन ते पाच थेंब किंवा तुमच्या गरजेनुसार.

  लोटस चे दुष्परिणाम:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासानुसार, Lotus (Nelumbo nucifera) घेताना खालील दुष्परिणाम विचारात घेणे आवश्यक आहे.^(HR/7)

  • अतिसंवेदनशीलता
  • फुशारकी
  • बद्धकोष्ठता
  • पोटात पसरणे

  कमळाशी संबंधित वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न:-

  Question. तुम्ही कच्चे लोटस रूट खाऊ शकता?

  Answer. कमळाची मुळे कडू आणि तुरट असल्याने ती न शिजवता खाऊ नयेत. कारण त्यात टॅनिन असतात. स्वयंपाक केल्याने कडूपणा कमी होतो, त्यामुळे ते शिजवलेले उत्तम चवीचे असते.

  अतिसार आणि आमांशाचा उपचार करण्यासाठी, कमळाचे मूळ वाफवलेले किंवा उकळले जाऊ शकते. कश्यया (तुरट) उच्च गुणवत्तेमुळे, ते अन्न पचन सुधारण्यास मदत करते.

  Question. आपण कमळ रूट गोठवू शकता?

  Answer. कमळाची मुळं आधी विरघळल्याशिवाय बर्फाच्छादित आणि शिजवल्या जाऊ शकतात. त्यांना सरळ तुकडे करणे आणि फ्रीजमध्ये गोठवणे ही एक उत्तम संकल्पना आहे.

  Question. लोटस रूट ही पिष्टमय भाजी आहे का?

  Answer. कमळाच्या उत्पत्तीची रचना, जी एक बल्ब आहे, दाट, कुरकुरीत आणि पिष्टमय आहे. सूप आणि तळलेले पदार्थ देखील असतात.

  Question. तुम्ही कमळाचे फूल खाऊ शकता का?

  Answer. आयुर्वेदिक औषधात, कमळ वनस्पतीचे सर्व भाग वापरले जातात. हे हृदय, यकृत आणि त्वचा पुनर्संचयित करणारे म्हणून कार्य करते. चिडचिड झालेल्या पित्ताचे संतुलन राखताना ते अतिसाराची चिन्हे तसेच रक्तस्त्राव समस्या कमी करते. त्याच्या सीता (थंड) तसेच काशय (तुरट) गुणांमुळे, हे खरे आहे.

  Question. कमळाचे दोन भिन्न प्रकार कोणते आहेत?

  Answer. कमळ 2 श्रेणींमध्ये आढळू शकते: कमल आणि कुमुद. कमल, त्याचप्रमाणे ‘रक्त कमला’ म्हणून ओळखले जाते, गुलाबी किंवा लाल-गुलाबी फुले आहेत. कुमुद, ज्याला ‘पुंडरीका’ किंवा ‘श्वेत कमला’ म्हणूनही ओळखले जाते, तिला पांढरी फुले येतात.

  Question. कमळाच्या बियामुळे ऍलर्जी होऊ शकते का?

  Answer. कमळाच्या बिया एलर्जीची प्रतिक्रिया निर्माण करत नाहीत. कॅम्पफेरॉल नावाच्या कणाच्या अस्तित्वामुळे, संशोधने असे सुचवतात की काही ऍलर्जींवर उपचार करण्यासाठी त्याचा वापर केला जातो. इम्युनोग्लोबुलिन ई-मध्यस्थ ऍलर्जीक प्रतिक्रिया प्रतिबंधित आहे.

  कमळाच्या बिया ऍलर्जी निर्माण करत नाहीत. या बिया, ज्यांना लोटस नट्स किंवा मखाना देखील म्हणतात, खाण्यायोग्य बिया आहेत (जेव्हा सुकतात). तथापि, जर तुम्हाला पोटाची कोणतीही चिंता असेल, जसे की आतड्यांसंबंधी अनियमितता, यामुळे गोष्टी आणखी वाईट होऊ शकतात. हे त्याच्या तुरट आणि शोषक काशय आणि गढी वैशिष्ट्यांमुळे आहे.

  Question. लोटस रूट तुमच्यासाठी चांगले आहे का?

  Answer. लोटस मूळ अर्क तुमच्या आरोग्यासाठी उपयुक्त आहे कारण त्यात बरेच उपयुक्त घटक आहेत. त्यात मोठ्या प्रमाणात अँटी-ऑक्सिडंट्स असतात, जे पेशींना ऑक्सिडेटिव्ह नुकसानांपासून सुरक्षित करतात आणि त्याच्या हेपेटोप्रोटेक्टिव्ह निवासी किंवा व्यावसायिक गुणधर्मांमध्ये भर घालतात. त्यात लघवीचे प्रमाण वाढवणारा पदार्थ तसेच तुरट निवासी गुणधर्म देखील आहेत, जे जास्त वजन नियंत्रित करण्यास मदत करू शकतात. लोटस ओरिजिन रिमूव्हमध्ये त्याचप्रमाणे अल्कलॉइड्सचे प्रमाण जास्त असते, जे अनियमित हृदयाचे ठोके, तग धरण्याची क्षमता आणि लिंग-संबंधित कार्यास मदत करू शकतात. हे मधुमेह मेल्तिस, गर्भधारणेची असमर्थता, तसेच मूत्रसंस्थेच्या संसर्गाच्या उपचारांमध्ये देखील उपयुक्त ठरू शकते.

  Question. वजन कमी करण्यासाठी कमळ चांगले आहे का?

  Answer. होय, लोटस तुमचे वजन कमी करण्यास मदत करू शकते. हे कमळाची पाने, मूळ आणि बियांच्या लठ्ठपणाविरोधी इमारतींमुळे आहे. हे चरबी तसेच कार्बोहायड्रेट शोषण कमी करते, लिपिड चयापचय वाढवते, तसेच काही पचन एंझाइमच्या कार्यात अडथळा आणून उर्जा खर्च कमी करते.

  Question. कमळाच्या बिया खाण्याचे काय फायदे आहेत?

  Answer. कमळाच्या बिया पॉपकॉर्न (मखाने) म्हणून वापरल्या जाऊ शकतात किंवा ब्रेड पावडर बनवण्यासाठी वापरल्या जाऊ शकतात. प्रथिने, कर्बोदकांमधे आणि कॅल्शियम, मॅग्नेशियम, तसेच पोटॅशियम यांसारखी महत्त्वाची खनिजे देखील असतात, ज्यामुळे ते हृदय आणि यकृताच्या आरोग्यासाठी उत्तम बनतात. कमळाच्या बियांमध्ये संयुगे असतात जे पेशींना दुखापतीपासून वाचवतात, शरीराची रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवतात, तसेच बॅक्टेरिया आणि विषाणूजन्य रोगांशी लढतात. ते वजन कमी करण्यासाठी देखील उपयुक्त आहेत.

  कमळाच्या बियांची ग्रही (शोषक) गुणवत्ता अतिसार आणि आमांश यांसारख्या पचन समस्यांवर लक्ष ठेवण्यास मदत करते. कमळाच्या बिया, त्यांच्या सीता (महान) आणि काशया (तुरट) वैशिष्ट्यांसह, ढीग दरम्यान अत्यंत रक्तस्त्राव टाळण्यासाठी देखील वापरल्या जातात. हे लैंगिक तग धरण्याची क्षमता देखील वाढवते तसेच गर्भधारणेच्या अक्षमतेचा धोका कमी करते.

  Question. लोटस रूटचे आरोग्य फायदे काय आहेत?

  Answer. कमळाच्या मुळामध्ये अनेक प्रकारचे पोषक, खनिजे, जीवनसत्त्वे आणि फायबर असतात, जे विविध आरोग्यदायी फायदे देतात. हे वजन व्यवस्थापन, अपचन किंवा ऍसिड अपचन, सुधारित प्रतिकार, ढीग नियंत्रण आणि जळजळ बरे करण्यास मदत करते. हे रक्त परिसंचरण तसेच हृदयाचे आरोग्य सुधारून तणाव आणि चिंता व्यवस्थापनास मदत करते.

  कश्यया (तुरट) उच्च गुणवत्तेचा परिणाम म्हणून, कमळाची मुळे अतिसार तसेच आमांश यांसारख्या पचनविषयक समस्यांवर लक्ष ठेवण्यास मदत करतात. हे अत्यंत पाण्याचे नुकसान टाळण्यास मदत करते. सीता (चिल्ले) वर्ण असल्याने, ते स्टॅकमधील रक्तस्त्राव व्यवस्थापनात देखील मदत करते.

  Question. कमळ जळजळ दूर करण्यास मदत करू शकते?

  Answer. कमळ, खरं तर, दाहक-विरोधी रासायनिक घटकांच्या उपस्थितीमुळे जळजळ कमी करण्यास मदत करते. हे सक्रिय घटक वाढलेल्या ऊतींना आराम देऊन सूज कमी करण्यास मदत करतात. या गुणधर्मामुळे मूळव्याध हाताळण्यासाठी कमळाचा वापर केला जातो.

  जळजळ ही अशी स्थिती आहे जी जेव्हा पित्त दोष स्थिरतेच्या बाहेर असते तेव्हा होते. हे काही परिस्थितींमध्ये वारंवार होते, जसे की ढीग. कमळाची सीता (थंड) तसेच पित्त (उबदारपणा) समतोल गुणधर्म जळजळ नियंत्रित करण्यास मदत करतात.

  Question. लोटस उच्च कोलेस्ट्रॉल कमी करण्यास मदत करते का?

  Answer. कमळाची पाने, काही भागांच्या उपस्थितीमुळे, उच्च कोलेस्ट्रॉल अंश (फ्लेव्होनॉइड्स) कमी करण्यास मदत करू शकतात. हे घटक खराब कोलेस्टेरॉल (एलडीएल लो-डेन्सिटी लिपोप्रोटीन), एकूणच कोलेस्टेरॉल आणि शरीरातील ट्रायग्लिसराइड्स कमी करून कोलेस्टेरॉलची पातळी नियंत्रित करण्यात मदत करतात आणि ग्रेट कोलेस्ट्रॉल (एचडीएल हाय-डेन्सिटी लिपोप्रोटीन) वाढवतात.

  पाचक अग्नीचे असंतुलन उच्च कोलेस्ट्रॉल (पचनसंस्थेला आग) निर्माण करते. पेशींच्या अन्नपचनात अडथळा आल्यावर अम्मा तयार होतो (अयोग्य पचनामुळे शरीरात घातक अवशेष असतात). यामुळे हानिकारक कोलेस्टेरॉल तसेच केशिका अडथळा निर्माण होतो. कमळाचे लेखण (खंदक) अमा (अन्नाच्या चुकीच्या पचनामुळे शरीरात सोडलेले दूषित पदार्थ) काढून टाकून या आजाराच्या व्यवस्थापनात मदत करते.

  Question. फॅटी लिव्हरसारख्या यकृताच्या विकारांवर लोटस उपयुक्त आहे का?

  Answer. कमळाची पाने, ज्यामध्ये विशिष्ट फायटोकॉन्स्टिट्यूंट्सचा समावेश असतो, फॅटी यकृतासारख्या यकृताच्या समस्यांवर प्रभावी असतात. हे फायटोकॉन्स्टिट्यूंट्स अॅडिपोनेक्टिन नावाच्या निरोगी प्रथिन संप्रेरकाचे व्यवस्थापन करून कार्य करतात, जे किचकट चरबी आणि साखरेचे अन्न पचन करण्यास मदत करतात.

  फॅटी लिव्हर हा अग्निमांड्याच्या कमतरतेमुळे होणारा आजार आहे, ज्यामुळे आम्लाचे अपचन होते आणि भूक लागते. कमळ, त्याच्या (लघु) प्रकाशासह, काशया (तुरट) आणि बाल्या (स्टॅमिना कंपनी) उच्च गुणांसह, या स्थितीवर उपचार करण्यास आणि यकृताच्या कार्यांना चालना देण्यासाठी मदत करते.

  Question. कमळाचे फूल त्वचेसाठी चांगले आहे का?

  Answer. होय, लोटस ब्लॉसम अर्क त्वचेचे ब्लीचिंग आणि सुरकुत्या विरोधी उपचारांमध्ये विश्वसनीय असल्याचे समोर आले आहे. हे मेलेनिनच्या निर्मितीपासून (त्वचेला मंद करते) तसेच सुरकुत्या निर्माण होण्यापासून संरक्षण करते आणि त्यांना चालना देणारे एन्झाईम्स प्रतिबंधित करते.

  Question. लोटस केस अकाली पांढरे होण्यास प्रतिबंध करते का?

  Answer. लोटस ऑइल, मेलेनिनच्या विकासाला चालना देऊन, केसांना पांढरे होण्यापासून दूर ठेवण्यास मदत करू शकते.

  SUMMARY

  ही एक पवित्र वनस्पती आहे जी भव्य अभिजातता तसेच शुद्धता दर्शवते. लोटसची गळून पडलेली पाने, बिया, फुले, फळे, तसेच rhizomes सर्व खाण्यायोग्य आहेत आणि प्रत्यक्षात औषधी घरे असल्याची पुष्टी झाली आहे.