काळे मीठ (काला नमक)
काळे मीठ, त्याचप्रमाणे “काला नमक” म्हणून ओळखले जाते, हे एक प्रकारचे रॉक मीठ आहे. आयुर्वेद काळ्या मीठाला वातानुकूलित मसाला मानतो ज्याचा उपयोग गॅस्ट्रोइंटेस्टाइनल आणि बरे करणारे एजंट म्हणून केला जातो.(HR/1)
लघू आणि उष्णाच्या वैशिष्ट्यांमुळे, काळे मीठ, आयुर्वेदानुसार, यकृतामध्ये पित्त उत्पादनास उत्तेजन देऊन पचनास मदत करते. त्यातील रेचक गुणधर्मांमुळे, काळे मीठ सकाळी रिकाम्या पोटी पाण्यासोबत प्यायल्याने शरीरातील विषारी पदार्थ बाहेर टाकण्यास मदत होते आणि बद्धकोष्ठतेपासून आराम मिळतो. जर काळे मीठ कमी प्रमाणात सेवन केले तर ते मधुमेहाच्या रुग्णांसाठी देखील फायदेशीर आहे, कारण ते नियंत्रणात मदत करते. रक्तातील साखरेची पातळी. काळे मीठ आणि खोबरेल तेलाने शरीराला हलक्या हाताने घासल्याने संसर्ग टाळण्यास आणि जळजळ आणि वेदना कमी होण्यास मदत होते. त्वचेच्या इतर समस्या, जसे की एक्जिमा आणि रॅशेस, आंघोळीच्या पाण्यात काळे मीठ टाकून उपचार केले जाऊ शकतात. काळे मीठ जास्त प्रमाणात सेवन करू नये कारण यामुळे मळमळ आणि उलट्या होऊ शकतात. भरपूर काळे मीठ घेतल्याने तुमचा रक्तदाब वाढू शकतो.
काळे मीठ या नावानेही ओळखले जाते :- Kala Namak, Himalayan Black Salt, Sulemani Namak, Bit Lobon, Kala Noon, Intuppu.
पासून काळे मीठ मिळते :- धातू आणि खनिज
ब्लॅक सॉल्टचे उपयोग आणि फायदे:-
अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, ब्लॅक सॉल्ट (काला नमक) चे उपयोग आणि फायदे खाली नमूद केले आहेत.(HR/2)
- अपचन : यकृतामध्ये पित्त उत्पादन वाढवून, काळ्या मीठाचा उपयोग अपचनावर उपचार करण्यासाठी केला जातो. लघू आणि उष्ना (गरम) वैशिष्ट्यांमुळे, ते पचनशक्ती वाढवून सूज कमी करण्यास देखील मदत करते.
- बद्धकोष्ठता : रेचना (रेचक) गुणधर्मामुळे काळे मीठ बद्धकोष्ठतेसाठी फायदेशीर आहे. हे कठीण मल मऊ करते आणि निर्मूलन सुलभ करते.
- लठ्ठपणा : त्याच्या उष्ण (गरम) शक्तीमुळे, काळे मीठ अमा (चुकीच्या पचनामुळे शरीरातील विषारी अवशेष) पचवून आणि शरीरातील अतिरिक्त द्रव काढून टाकून वजन नियंत्रित करण्यास मदत करू शकते.
- स्नायू उबळ : वात-संतुलन गुणधर्मांमुळे, काळे मीठ स्नायूंच्या स्पॅम व्यवस्थापनास मदत करते. त्यात थोडेसे पोटॅशियम देखील असते, जे सामान्य स्नायूंच्या कार्यासाठी आवश्यक असते.
- उच्च कोलेस्टरॉल : अमा (चुकीच्या पचनामुळे शरीरातील विषारी शिल्लक) कमी करण्याच्या गुणधर्मामुळे, काळे मीठ उच्च कोलेस्ट्रॉल पातळीच्या उपचारात मदत करते. कारण, आयुर्वेदानुसार, अमा हे उच्च कोलेस्टेरॉलचे प्राथमिक कारण आहे कारण ते रक्ताभिसरण प्रणालीच्या वाहिन्यांना अडथळा आणते.
Video Tutorial
काळे मीठ वापरताना घ्यावयाची काळजी:-
अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, ब्लॅक सॉल्ट (काला नमक) घेताना खालील सावधगिरी बाळगणे आवश्यक आहे.(HR/3)
- काळे मीठ अस्वस्थता तसेच काही प्रकरणांमध्ये उलट्या होऊ शकते.
- जर तुमची त्वचा अतिसंवेदनशील असेल तर खोबरेल तेलासह काळे मीठ पावडर वापरा.
-
काळे मीठ घेताना विशेष खबरदारी घ्यावी:-
अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, काळे मीठ (काला नमक) घेताना खालील विशेष खबरदारी घेणे आवश्यक आहे.(HR/4)
- हृदयविकार असलेले रुग्ण : काळे मीठ तुमच्या रक्तदाबावर परिणाम करू शकते या वस्तुस्थितीमुळे, नियमितपणे त्याचे परीक्षण करणे ही एक उत्तम सूचना आहे.
काळे मीठ कसे घ्यावे:-
अनेक वैज्ञानिक अभ्यासानुसार, काळे मीठ (काला नमक) खाली नमूद केलेल्या पद्धतींमध्ये घेतले जाऊ शकते.(HR/5)
- Black salt in cooking : चांगल्या पचनासाठी अन्नामध्ये तुमच्या आवडीनुसार काळे मीठ घाला.
- Black salt with Trikatu churna : त्रिकटू चूर्णामध्ये एक ते दोन चिमूट काळे मीठ टाका. इच्छा सुधारण्यासाठी दिवसातून दोन वेळा जेवण करण्यापूर्वी ते घ्या.
- ताकात काळे मीठ : एक ग्लास ताकात एक ते दोन चिमूट काळे मीठ घाला. जेवणाच्या चांगल्या पचनासाठी ते दुपारच्या जेवणानंतर प्या.
- काळे मीठ बॉडी स्क्रब : पन्नास टक्के ते एक चमचा काळे मीठ घ्या. त्यात खोबरेल तेलाचा समावेश करा ते शरीरावर हळूवारपणे स्क्रब करा आणि नंतर नळाच्या पाण्याने धुवा. शरीरावरील खाज, जळजळ आणि सूज नियंत्रित करण्यासाठी 2 आठवड्यातून एकदा या उपायाचा वापर करा.
- आंघोळीच्या पाण्यात काळे मीठ : पन्नास टक्के ते एक चमचा काळे मीठ घ्या. पाण्याने भरलेल्या एका कंटेनरमध्ये ते समाविष्ट करा. हे पाणी बाथरुम घेण्यासाठी वापरा. त्वचारोग, पुरळ आणि त्याचप्रमाणे इतर अनेक त्वचेच्या संसर्गाची काळजी घेण्यासाठी आठवड्यातून 2 ते 3 वेळा पुनरावृत्ती करा.
काळे मीठ किती घ्यावे:-
अनेक वैज्ञानिक अभ्यासानुसार, काळे मीठ (काला नमक) खाली नमूद केलेल्या प्रमाणात घेतले पाहिजे.(HR/6)
- काळे मीठ चूर्ण : तुमच्या आवडीनुसार पण रोज एक चमचे (सहा ग्रॅम) पेक्षा जास्त नाही.
- काळे मीठ पावडर : अर्धा ते एक टीस्पून किंवा तुमच्या मागणीनुसार.
ब्लॅक सॉल्टचे दुष्परिणाम:-
अनेक वैज्ञानिक अभ्यासानुसार, ब्लॅक सॉल्ट (काला नमक) घेताना खालील दुष्परिणाम विचारात घेणे आवश्यक आहे.(HR/7)
- या औषधी वनस्पतीच्या दुष्परिणामांबद्दल अद्याप पुरेसा वैज्ञानिक डेटा उपलब्ध नाही.
काळ्या मीठाशी संबंधित वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न:-
Question. काळ्या मीठाची रासायनिक रचना काय आहे?
Answer. सोडियम क्लोराईड हा काळ्या मिठाचा प्रमुख भाग आहे, ज्यामध्ये सोडियम सल्फेट, सोडियम बिसल्फेट, सोडियम बिसल्फेट, सोडियम सल्फाइड, लोह सल्फाइड, तसेच हायड्रोजन सल्फाइड देखील आढळतात. लोह आणि इतर पैलूंच्या अस्तित्वामुळे मीठ गुलाबी राखाडी रंगाचे आहे.
Question. काळे मीठ कसे साठवायचे?
Answer. अन्यथा, योग्यरित्या राखले गेले तर, इतर मीठांप्रमाणेच, काळे मीठ हे हायग्रोस्कोपिक आहे तसेच ते सभोवतालची आर्द्रता शोषू शकते. म्हणून, काळे मीठ सुरक्षित कंटेनरमध्ये ठेवण्याची शिफारस केली जाते.
Question. काळे मीठ आणि रॉक मीठ एकच आहे का?
Answer. काळ्या मीठाच्या स्वरूपात रॉक मीठ उपलब्ध आहे. भारतात खडकाच्या मीठाला सेंधा नमक असे म्हणतात आणि दाणे वारंवार मोठे असतात. त्याच्या शुद्धतेमुळे, रॉक मीठ सर्व धार्मिक उपवास तसेच उत्सवांमध्ये वापरले जाते.
Question. काळ्या मीठामुळे अतिसार होऊ शकतो का?
Answer. रेचना (रेचक) स्वभावामुळे, काळे मीठ जास्त प्रमाणात खाल्ल्यास अतिसार होऊ शकतो.
Question. काळ्या मीठामुळे छातीत जळजळ होऊ शकते?
Answer. होय, जर जास्त प्रमाणात शोषले गेले तर, काळे मीठ त्याच्या उष्ण (गरम) शक्तीमुळे छातीत जळजळ निर्माण करू शकते.
Question. तुम्ही रोज काळे मीठ घेऊ शकता का?
Answer. होय, तुम्ही रोज काळे मीठ खाऊ शकता. सकाळी रिकाम्या पोटी ते प्रथम घेण्याचे विविध फायदे आहेत, ज्यात खालील गोष्टींचा समावेश होतो: ते शरीरातून विषारी पदार्थ (जसे की जड धातू) काढून टाकण्यास मदत करते. हे आतडे साफ करण्यास मदत करते. हे त्वचेच्या आजारांवर उपचार करण्यास मदत करते. हे शरीराचे पीएच राखण्यास मदत करते. तसेच बद्धकोष्ठता दूर होण्यास मदत होते.
होय, दररोज थोडेसे काळे मीठ सेवन केले जाऊ शकते. दीपन (भूक वाढवणारे) आणि पाचन (पचन) या वैशिष्ट्यांमुळे ते पचनास मदत करते आणि भूक वाढवते. हे आमाच्या पचनास मदत करते कारण ते पचन वाढवते (अपूर्ण पचनामुळे विषारी पदार्थ शरीरात राहतात). टीप: शरीर शुद्ध करण्यासाठी, काळे मीठ एकत्र केलेले पाणी (रात्रभर ठेवलेले) सकाळी रिकाम्या पोटी प्या.
Question. काळे मीठ घालून दही घेणे आरोग्यासाठी चांगले आहे का?
Answer. काळ्या मीठासह दही खाण्याचे फायदे टिकवून ठेवण्यासाठी पुरेसा क्लिनिकल डेटा नाही.
Question. उच्च रक्तदाबासाठी काळे मीठ चांगले आहे का?
Answer. मीठ जास्त असल्यामुळे कोणत्याही प्रकारचे मीठ जास्त प्रमाणात खाल्ल्यास ते धोकादायक असते. सोडियम ओव्हरमुळे द्रव धारणा आणि रक्तदाब वाढतो. कोणत्याही प्रकारच्या मिठाचा वापर नियंत्रणात ठेवला पाहिजे, तरी काळे मीठ पांढऱ्या मिठापेक्षा किंचित चांगले असते.
SUMMARY
आयुर्वेदानुसार काळे मीठ त्याच्या लघू आणि उष्ण गुणांमुळे, यकृतामध्ये पित्त उत्पादनास प्रोत्साहन देऊन अन्न पचनास मदत करते. त्याच्या रेचक गुणधर्मामुळे, सकाळी रिकाम्या पोटावर काळे मीठ पाण्यासोबत सेवन केल्याने शरीरातील विषारी पदार्थ बाहेर टाकण्यास मदत होते तसेच आतड्याच्या अनियमिततेवरही उपाय मिळतो.