नागकेसर (लोखंडी चाकू)

नागकेसर हे सदाहरित शोभेचे झाड आहे जे संपूर्ण आशियामध्ये आढळू शकते.^(HR/1)

नागकेसरचा वापर त्याच्या आरोग्याच्या फायद्यांसाठी अनेक भागांमध्ये एकट्याने किंवा इतर उपचारात्मक औषधी वनस्पतींसोबत केला जातो. नागकेसर फुफ्फुसातील अतिरिक्त श्लेष्मा काढून टाकून सर्दी आणि खोकल्याची लक्षणे दूर करण्यास मदत करते. यामुळे दम्याची काही लक्षणे दूर होण्यासही मदत होते. नागकेसर पावडर, दिवसातून एक किंवा दोनदा मध किंवा कोमट पाण्यासोबत घेतल्यास शरीराचे तापमान कमी करून ताप कमी होण्यास मदत होते. त्याच्या तुरट गुणधर्मांमुळे, हे रक्तस्त्राव मूळव्याध, अतिसार आणि पोटाची जळजळ यांच्या उपचारांमध्ये देखील मदत करते. नागकेसरचे लघू (पचण्यास सोपे) वैशिष्ट्य, आयुर्वेदानुसार, पचन सुधारण्यासाठी फायदेशीर आहे. त्याच्या बॅक्टेरियाच्या वाढीस प्रतिबंध करणारा पदार्थ आणि जखमा बरे करण्याच्या गुणधर्मांमुळे, नागकेसर तेल त्वचेच्या विकारांवर उपचार करण्यासाठी आणि संक्रमण टाळण्यास प्रभावी ठरू शकते. त्याचे वेदनशामक आणि दाहक-विरोधी गुण टॉपिकली लागू केल्यास वेदना आणि जळजळ कमी करण्यास मदत करतात.

नागकेसर म्हणूनही ओळखले जाते :- मेसुआ फेरिया, कोब्रास केशर, सिलोन आयर्नवुड, इंडियन रोझ चेस्टनट, मेसुआ, नागकेसर, पिला नागकेसर, केसरा, नागपुस्पा, नागा, हेमा, गजकेसर, नेगेश्वर, नाहर, नागेश्वर, नागेसर, सचुनागकेशर, नागचम्पा, नागकेसर, पिला नागकेसर, नागकेसर, नागकेसर, नागकेसर नंगा, नौगा, पेरी, वेलुथापला, नागप्पू, नागप्पू, नागेश्वर, नौगु, नौगलीरल, नागचम्पकम, सिरुनगप्पू, नागचम्पकमु, नरमुष्क

नागकेसर यांच्याकडून मिळतो :- वनस्पती

नागकेसर चे उपयोग आणि फायदे:-

अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, नागकेसर (मेसुआ फेरिया) चे उपयोग आणि फायदे खाली नमूद केले आहेत.^(HR/2)

• अपचन : नागकेसर अपचनाच्या उपचारात मदत करते. अपचन, आयुर्वेदानुसार, अपुऱ्या पचन प्रक्रियेचा परिणाम आहे. अपचन वाढलेल्या कफामुळे होते, ज्यामुळे अग्निमांड्य (कमकुवत पचनशक्ती) होते. नागकेसर अग्नी (पचन अग्नी) सुधारते आणि जेवण पचण्यास सोपे करते. दीपन (भूक वाढवणारे) आणि पाचन (पचन) या वैशिष्ट्यांमुळे असे घडते. टिपा: अ. नागकेसर पावडर एक चतुर्थांश ते अर्धा चमचा घ्या. c मध किंवा कोमट पाण्यात मिसळून पेस्ट बनवा. c अपचन दूर करण्यासाठी, दिवसातून एक किंवा दोनदा थोडेसे जेवणानंतर घ्या.
• ताप : नागकेसर ताप आणि त्यासोबतची लक्षणे दूर करण्यात मदत करू शकतात. आयुर्वेदानुसार तापाचे विविध प्रकार आहेत, त्यात दोषांचा समावेश आहे. पचनशक्तीच्या कमतरतेमुळे ताप साधारणपणे अमाचा अतिरेक सूचित करतो. दीपन (भूक वाढवणारे) आणि पाचन (पचन) गुणांमुळे, नागकेसर उकळते पाणी आमची कमी करण्यास मदत करते. a नागकेसर पावडर एक चतुर्थांश ते अर्धा चमचा घ्या. c मध किंवा कोमट पाण्यात मिसळून पेस्ट बनवा. b तापावर उपचार करण्यासाठी, हलके जेवणानंतर दिवसातून एकदा किंवा दोनदा घ्या.
• रक्तस्त्राव मूळव्याध : आयुर्वेदात, मूळव्याधांना आर्ष असे संबोधले जाते आणि ते खराब आहार आणि बैठी जीवनशैलीमुळे होतात. तिन्ही दोष, विशेषत: वात यांना याचा परिणाम होतो. बद्धकोष्ठता वाढलेल्या वातामुळे होतो, ज्यामध्ये पचनशक्ती कमी असते. यामुळे गुदाशयाच्या भागात सुजलेल्या शिरा निर्माण होतात, परिणामी मूळव्याध होतात. या विकारामुळे कधीकधी रक्तस्त्राव होऊ शकतो. नागकेसरची उष्ण (गरम) क्षमता पचनशक्ती वाढवण्यास मदत करते. बद्धकोष्ठता दूर होते, रक्तस्त्राव कमी होतो. हे त्याच्या तुरट (कश्य) वर्णामुळे आहे. a नागकेसर पावडर एक चतुर्थांश ते अर्धा चमचा बनवा. c मध किंवा कोमट पाण्यात मिसळून पेस्ट बनवा. c रक्तस्त्राव मूळव्याध व्यवस्थापित करण्यासाठी, हलके जेवणानंतर दिवसातून एकदा किंवा दोनदा वापरा.
• दमा : नागकेसर दम्याच्या लक्षणांच्या व्यवस्थापनात मदत करते आणि श्वास घेण्यास आराम देते. आयुर्वेदानुसार दम्याशी संबंधित मुख्य दोष म्हणजे वात आणि कफ. फुफ्फुसात, विकृत ‘वात’ विस्कळीत ‘कफ दोष’ सोबत मिसळून श्वसनमार्गात अडथळा निर्माण करतो. यामुळे श्वास घेणे कठीण होते. स्वास रोग हे या विकाराचे (दमा) नाव आहे. नागकेसर कफाचे संतुलन राखण्यास आणि फुफ्फुसातील जास्त श्लेष्मा काढून टाकण्यास मदत करते. यामुळे दम्याची लक्षणे दूर होतात. टिपा: अ. नागकेसर पावडर एक चतुर्थांश ते अर्धा चमचा घ्या. c मध किंवा कोमट पाण्यात मिसळून पेस्ट बनवा. c अस्थमाची लक्षणे व्यवस्थापित करण्यात मदत करण्यासाठी हे हलके जेवणानंतर दिवसातून एक किंवा दोनदा घ्या.
• जखम भरून येणे, जखम बरी होणे : नागकेसर, किंवा त्याचे तेल, सूज कमी करून आणि त्वचेचा नैसर्गिक पोत पुनर्संचयित करून जखमा भरण्यास मदत करते. त्याचे रोपण (बरे करण्याचे) कार्य देखील त्वचेच्या समस्या जसे की कट्समध्ये मदत करते. a नागकेसर तेलाचे 2-5 थेंब तळहातावर लावा. b मिश्रणात 1-2 चमचे खोबरेल तेल घाला. c पीडित प्रदेशात दिवसातून एकदा अर्ज करा. d 2-4 तास बसू द्या. e जखम लवकर बरी होईपर्यंत हे करत राहा.
• सांधे दुखी : नागकेसर किंवा त्याचे तेल समस्याग्रस्त भागात लावल्यास हाडे आणि सांधेदुखी दूर होण्यास मदत होते. आयुर्वेदानुसार हाडे आणि सांधे हे शरीरातील वात स्थान मानले जाते. वात असंतुलन हे सांधेदुखीचे मुख्य कारण आहे. उष्ण (गरम) शक्तीमुळे नागकेसर किंवा त्याचे तेल वात संतुलित करून सांधेदुखी कमी करण्यास मदत करते. टिपा: अ. १/४ ते १/२ चमचे नागकेसर पावडर किंवा गरजेनुसार वापरा. c कोमट पाण्याने पेस्ट बनवा. c पीडित प्रदेशात दिवसातून एकदा अर्ज करा. d साध्या पाण्याने धुण्यापूर्वी 1-2 तास बसू द्या. d सांधेदुखीपासून आराम मिळण्यासाठी हे पुन्हा करा.
• डोकेदुखी : नागकेसर तणाव-संबंधित डोकेदुखीपासून मुक्त होण्यास मदत करते. नागकेसर पेस्ट तणाव आणि थकवा दूर करते तसेच तणावग्रस्त स्नायूंना आराम देते. हे एकत्र घेतल्यास डोकेदुखीवर उपचार करण्यास मदत करते. टिपा: अ. १/४ ते १/२ चमचे नागकेसर पावडर किंवा गरजेनुसार वापरा. c कोमट पाण्याने पेस्ट बनवा. c पीडित प्रदेशात दिवसातून एकदा वापरा. c सामान्य पाण्याने धुण्यापूर्वी 1-2 तास थांबा. e तुम्हाला डोकेदुखी होत असल्यास हे पुन्हा करा.

Video Tutorial

नागकेसर वापरताना घ्यावयाची खबरदारी:-

अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, नागकेसर (मेसुआ फेरिया) घेताना खालील सावधगिरी बाळगणे आवश्यक आहे.^(HR/3)

• उष्ण (उबदार) स्वभावामुळे त्वचेवर नारळाच्या तेलाने कमजोर झाल्यानंतर नेहमी नागकेसर तेल वापरा.

• नागकेसर घेताना घ्यावयाची विशेष खबरदारी:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, नागकेसर (मेसुआ फेरिया) घेताना खालील विशेष खबरदारी घेणे आवश्यक आहे.^(HR/4)

  • स्तनपान : नर्सिंग करताना नागकेसरचा वापर टिकवून ठेवण्यासाठी पुरेसा क्लिनिकल डेटा नाही. त्यामुळे नागकेसरने त्यापासून दूर राहावे किंवा नर्सिंग करताना केवळ वैद्यकीय मार्गदर्शनाखालीच वापरावे.
  • मधुमेहाचे रुग्ण : तुम्ही कोणत्याही प्रकारची मधुमेहविरोधी औषधे वापरत असल्यास नागकेसरच्या वापरास समर्थन देण्यासाठी पुरेसा वैज्ञानिक डेटा नाही. या परिस्थितीत, नागकेसरपासून दूर राहणे किंवा वैद्यकीय मार्गदर्शनाखाली त्याचा वापर करणे चांगले.
  • हृदयविकार असलेले रुग्ण : तुम्ही अँटी-हायपरटेन्सिव्ह औषध घेतल्यास नागकेसरचा वापर टिकवून ठेवण्यासाठी पुरेशी क्लिनिकल माहिती उपलब्ध नाही. या परिस्थितीत, नागकेसरपासून दूर राहणे किंवा ते केवळ वैद्यकीय मार्गदर्शनाखाली वापरणे चांगले.
  • गर्भधारणा : नागकेसर गरोदर असताना वापरत राहण्यासाठी पुरेसा वैज्ञानिक डेटा नाही. परिणामी, गरोदर असताना नागकेसरला प्रतिबंध करणे किंवा वैद्यकीय देखरेखीखाली त्याचा वापर करणे चांगले.

  नागकेसर कसे घ्यावे:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, नागकेसर (मेसुआ फेरिया) खाली नमूद केलेल्या पद्धतींमध्ये घेतले जाऊ शकतात.^(HR/5)

  • नागकेसर पावडर : चौथा ते अर्धा चमचा नागकेसर पावडर घ्या. ते मध किंवा कोमट पाण्यात मिसळा. हलके अन्न घेतल्यानंतर दिवसातून एक किंवा दोनदा ते प्या.

  नागकेसर किती घ्यावे:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, नागकेसर (मेसुआ फेरिया) खाली नमूद केलेल्या प्रमाणात घेतले पाहिजे.^(HR/6)

  • नागकेसर पावडर : एक चौथा ते अर्धा चमचे दिवसातून एकदा किंवा दोनदा.
  • नागकेसर तेल : 2 ते पाच थेंब किंवा तुमच्या मागणीनुसार.

  नागकेसर चे दुष्परिणाम:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासानुसार, नागकेसर (मेसुआ फेरिया) घेताना खालील दुष्परिणाम विचारात घेणे आवश्यक आहे.^(HR/7)

  • या औषधी वनस्पतीच्या दुष्परिणामांबद्दल अद्याप पुरेसा वैज्ञानिक डेटा उपलब्ध नाही.

  नागकेसरशी संबंधित वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न:-

  Question. आपण नागकेसर बियांचे तेल इंधन म्हणून वापरू शकतो का?

  Answer. होय, नागकेसर बियांचे तेल तेल वायू निवड म्हणून वापरले जाऊ शकते.

  Question. नागकेसर चुरन कुठून मिळेल?

  Answer. नागकेसर चुरण हे मार्केटप्लेसवर निवडलेल्या ब्रँडच्या खाली असू शकते. हे वेब फार्मसी, वेबसाइट्स आणि कोणत्याही प्रकारच्या आयुर्वेदिक दुकानातून सहज उपलब्ध आहे.

  Question. नागकेसर मासिक पाळीत जास्त रक्तस्त्राव नियंत्रित करण्यास मदत करते का?

  Answer. नागकेसरचा वापर सामान्यतः मासिक पाळीच्या परिस्थितीशी सामना करण्यासाठी केला जातो जसे की जास्त रक्तस्त्राव आणि ल्युकोरिया. हे त्याच्या तुरट (कश्य) वर्णामुळे आहे.

  Question. नागकेसर पावडरमुळे बद्धकोष्ठता होते का?

  Answer. दुसरीकडे, नागकेसर, अनियमितता निर्माण करत नाही. हे तुमच्या पाचक अग्नीच्या नूतनीकरणात मदत करते. नागकेसरचे लघू (पचायला हलके) वैशिष्ट्यामुळे ते शोषून घेणे खूप सोपे होते.

  Question. नागकेसरचे काय फायदे आहेत?

  Answer. अभ्यासानुसार नागकेसर विविध प्रकारचे फायदे देतात. यात रासायनिक घटकांचा समावेश असतो ज्यात क्रियाकलापांची श्रेणी असते. वाळलेल्या फुलांमध्ये अँटिऑक्सिडंट, अँटी-बॅक्टेरियल, अँटी-इंफ्लेमेटरी आणि यकृत-संरक्षणात्मक निवासी किंवा व्यावसायिक गुणधर्म प्रत्यक्षात आढळून आले आहेत. बियांमध्ये अँटिस्पास्मोडिक तसेच सांधेदुखीविरोधी उच्च गुण असतात, तर पाने वेदनाशामक आणि विषरोधक क्षमता देखील वापरतात.

  नागकेसरची उष्ना (उबदार), दीपन (भूक वाढवणारी), पाचन (पचन), तसेच वात, पित्त, कफ संतुलित करणारे गुणधर्म अपचन, रक्तस्त्राव मूळव्याध, दमा आणि सांधेदुखी यांसारख्या परिस्थितींवर नियंत्रण ठेवण्यास मदत करतात. हे निरोगी आणि संतुलित अन्न पचन प्रोत्साहन देते आणि भूक वाढवते. हे मूळव्याध रक्तस्त्राव, श्वासनलिकांसंबंधी दमा आणि सांध्यातील अस्वस्थतेची लक्षणे दूर करते.

  Question. वेदना आणि दाह वर Nagkesar वापरले जाऊ शकते ?

  Answer. नागकेसरचा उपयोग वेदना आणि सूज हाताळण्यासाठी केला जाऊ शकतो कारण त्यात रासायनिक घटक असतात जे वेदनाशामक तसेच दाहक-विरोधी दोन्ही असतात. हे कण (हिस्टामाइन, प्रोस्टॅग्लॅंडिन आणि इतर) जे अस्वस्थता तसेच सूज निर्माण करतात त्यांना या संयुगे प्रतिबंधित करतात.

  होय, नागकेसरचा उपयोग वातदोषाच्या असंतुलनामुळे होणाऱ्या वेदना आणि जळजळ कमी करण्यासाठी केला जाऊ शकतो. हे त्याच्या उष्ण (गरम) आणि वात गुणांमुळे आहे. हे प्रभावित भागात उबदार संवेदना देते आणि वाढलेल्या वात दोषाच्या लक्षणांपासून आराम देते. 1. एका लहान भांड्यात 1/4-1/2 चमचे नागकेसर पावडर (किंवा आवश्यकतेनुसार) मोजा. 2. कोमट पाण्याने पेस्ट बनवा. 3. दिवसातून एकदा प्रभावित भागात लागू करा. 4. 1-2 तासांनंतर, साध्या पाण्याने धुवा. 5. सांधेदुखीपासून आराम मिळण्यासाठी हे पुन्हा करा.

  Question. नागकेसर फुलांचे उपयोग काय?

  Answer. नागकेसरच्या फुलांचा पारंपारिक औषधांमध्ये वापर करण्याचा मोठा इतिहास आहे. रक्तस्त्राव मूळव्याध, श्लेष्मासह आमांश, पोटात जळजळ, जास्त घाम येणे, त्वचेचे संक्रमण, खोकला, तसेच अपचन यांमध्ये वाळलेल्या बहराचा वापर केला जातो. नागकेसरच्या फुलांचा वापर तुरट म्हणून आणि सापाच्या हल्ल्यांवर आणि विंचूच्या डंकांवर उपचार म्हणून केला जाऊ शकतो.

  त्याच्या रोपण (पुनर्प्राप्ती) इमारतीमुळे, नागकेसर फुलांचा वापर सामान्यतः विंचू किंवा सर्पदंशाच्या विषाचा सामना करण्यासाठी केला जातो. हे विषबाधाची चिन्हे कमी होण्यास मदत करते आणि त्याचप्रमाणे शांत वातावरण प्रदान करते.

  Question. नागकेसर जखम भरण्यासाठी उपयुक्त आहे का?

  Answer. नागकेसर जखमेच्या उपचारांना मदत करू शकते कारण त्यात टॅनिन नावाचे संयुग आहे ज्यामध्ये तुरट आणि बॅक्टेरियाविरोधी गुण आहेत. पृष्ठभागावर चालते तेव्हा, हे पैलू जखमेच्या आकुंचन सुधारतात आणि जखमेच्या ठिकाणी रक्त प्रवाह वाढवतात, जखमा लवकर बरे होतात.

  नागकेसरचे रोपण (बरे करण्याचे) वैशिष्ट्य हे जखमा भरण्यासाठी फायदेशीर ठरते. खालील प्रकारे ते वापरणे शक्य आहे: 1. नागकेसर तेलाचे 2-5 थेंब तुमच्या तळहातावर लावा. 2. मिश्रणात 1-2 चमचे खोबरेल तेल घाला. 3. दिवसातून एकदा प्रभावित भागात लागू करा. 4. दोन तास बसू द्या. 5. जखमेच्या जलद उपचारासाठी हे पुन्हा करा.

  Question. नागकेसर त्वचेसाठी चांगले आहे का?

  Answer. नागकेसर त्वचेसाठी फायदेशीर आहे कारण त्वचेच्या निवडक परिस्थितींवर उपचार करण्यासाठी ते बर्याच काळापासून वापरले जात आहे. फोड, त्वचेची खरुज, तसेच जखमांना बियांच्या तेलाचा फायदा होतो. त्याच्या दाहक-विरोधी निवासी किंवा व्यावसायिक गुणधर्मांमुळे, सूजच्या बाबतीत देखील याचा वापर केला जातो.

  रोपण (उपचार) आणि काशया (तुरट) वैशिष्ट्यांमुळे, नागकेसर त्वचेसाठी फायदेशीर आहे. हे जखमा बरे करण्यास तसेच त्वचेचे नैसर्गिक आरोग्य राखण्यास मदत करते. 1. नागकेसर तेलाचे 2-5 थेंब तळहातावर लावा. 2. मिश्रणात 1-2 चमचे खोबरेल तेल घाला. 3. दिवसातून एकदा प्रभावित भागात लागू करा. 4. दोन तास बसू द्या. 5. सामान्य पाण्याने पूर्णपणे स्वच्छ धुवा.

  SUMMARY

  नागकेसरचा वापर त्याच्या आरोग्याच्या फायद्यांसाठी अनेक भागांमध्ये, एकट्याने किंवा इतर विविध उपचारात्मक नैसर्गिक औषधी वनस्पतींच्या संयोजनात केला जातो. नागकेसर फुफ्फुसातील अतिरिक्त श्लेष्मा काढून टाकून थंडी तसेच खोकल्याची लक्षणे दूर करण्यास मदत करते.