तुरटी (पोटॅशियम अॅल्युमिनियम सल्फेट)

तुरटी, ज्याला फिटकरी असेही संबोधले जाते, ही एक स्पष्ट मीठासारखी सामग्री आहे जी स्वयंपाक आणि औषध दोन्हीमध्ये वापरली जाते.^(HR/1)

पोटॅशियम तुरटी (पोटास), अमोनियम, क्रोम आणि सेलेनियम यासह तुरटी विविध स्वरूपात येते. तुरटीचा (फिटकरी) आयुर्वेदात भस्म (शुद्ध राख) म्हणून वापर केला जातो जो स्फटिक भस्म म्हणून ओळखला जातो. फुफ्फुसातील श्लेष्माचे प्रमाण कमी करून डांग्या खोकल्यावर उपचार करण्यासाठी स्फेटिका भस्माचा वापर केला जातो. तुरटीच्या वाळवण्याच्या गुणधर्मामुळे, दिवसातून दोन वेळा तुरटी पिल्याने आमांश आणि अतिसारापासून आराम मिळू शकतो. महिलांनी अवांछित केस काढण्यासाठी मेणामध्ये मिसळून तुरटीचा वापर केला आहे. त्याच्या तुरट गुणधर्मांमुळे, ते त्वचा घट्ट आणि गोरे करण्यासाठी देखील उपयुक्त आहे. तुरटीचा वापर करून मुरुमांचे चट्टे आणि पिगमेंटेशन मार्क्स कमी करता येतात, ज्यामुळे पेशी संकुचित होतात आणि त्वचेवरील अतिरिक्त तेल निघून जाते. त्याच्या शक्तिशाली उपचार क्रियाकलापांमुळे, तुरटीचे स्थानिक प्रशासन तोंडाच्या अल्सरसाठी प्रभावी असल्याचे नोंदवले गेले आहे.

तुरटी म्हणूनही ओळखले जाते :- पोटॅशियम अॅल्युमिनियम सल्फेट, बल्क पोटॅशियम अलम, सल्फेट ऑफ अॅल्युमिना आणि पोटॅश, अॅल्युमिनस सल्फेट, फितीखार, फिटकर, फिटकरी, फटिकरी, सुराष्ट्रजा, कामाक्षी, तुवरी, सिथी, अंगडा, वेनमाली, फटकीरी, पटिकामुर, पतकरुम, शिट्टी, फटीखार , ट्रे फिटकी

तुरटीपासून मिळते :- वनस्पती

Alum चे उपयोग आणि फायदे:-

अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, Alum (पोटॅशियम अॅल्युमिनियम सल्फेट) चे उपयोग आणि फायदे खाली नमूद केले आहेत.^(HR/2)

• रक्तस्त्राव मूळव्याध : आयुर्वेदात, मूळव्याधांना आर्ष असे संबोधले जाते आणि ते खराब आहार आणि बैठी जीवनशैलीमुळे होतात. तिन्ही दोष, विशेषत: वात यांना याचा परिणाम होतो. बद्धकोष्ठता वाढलेल्या वातामुळे होतो, ज्यामध्ये पचनशक्ती कमी असते. यामुळे गुदाशयाच्या भागात सुजलेल्या शिरा निर्माण होतात, परिणामी मूळव्याध होतात. या विकारामुळे कधीकधी रक्तस्त्राव होऊ शकतो. तुरटी (स्फाटिका भामा) रक्तस्त्राव नियंत्रणात मदत करते. हे त्याच्या तुरट आणि हेमोस्टॅटिक गुणांमुळे (कश्य आणि रक्तस्तंभक) आहे. a १-२ चिमूट तुरटी (स्फाटिक भस्म) वापरा. b मिश्रणात एक चमचा मध घाला. c हलके जेवणानंतर दिवसातून दोनदा याचे सेवन करा ज्यामुळे मूळव्याध वर मदत होईल.
• डांग्या खोकला : तुरटी (स्फाटिका भास्मा) डांग्या खोकल्याची लक्षणे दूर करण्यात मदत करते. डांग्या खोकल्याच्या काही प्रकरणांमध्ये, ते फुफ्फुसातील श्लेष्मा कमी करते आणि उलट्या नियंत्रित करते. हे त्याच्या तुरट (कश्य) गुणवत्तेमुळे आहे. a १-२ चिमूट तुरटी (स्फाटिक भस्म) वापरा. b मिश्रणात एक चमचा मध घाला. c डांग्या खोकल्यापासून दूर राहण्यासाठी हे हलके जेवणानंतर दिवसातून दोनदा घ्या.
• मेनोरेजिया : रक्तप्रदार, किंवा मासिक पाळीच्या रक्ताचा जास्त स्राव, हे मेनोरेजिया किंवा तीव्र मासिक रक्तस्त्राव याला वैद्यकीय संज्ञा आहे. वाढलेला पित्त दोष दोष आहे. तुरटी (स्फाटिका भस्म) मासिक पाळीत जास्त रक्तस्त्राव नियंत्रित करते आणि सूजलेल्या पित्ताला संतुलित करते. हे त्याच्या तुरट आणि हेमोस्टॅटिक गुणांमुळे (कश्य आणि रक्तस्तंभक) आहे. टिपा: अ. १-२ चिमूट तुरटी (स्फाटिका भस्म) मोजा. b मिश्रणात एक चमचा मध घाला. c मेनोरेजियावर उपचार करण्यासाठी, हे हलके जेवणानंतर दिवसातून दोनदा घ्या.
• रक्तस्त्राव कट : तुरटीचा वापर शरीरावर कोठेही झालेल्या किरकोळ रक्तस्रावावर उपचार करण्यासाठी केला जाऊ शकतो. तुरटी रक्तस्त्राव नियंत्रित करण्यास आणि बरे होण्याच्या प्रक्रियेला गती देण्यास मदत करते. रक्तस्तंभक (रक्तस्तंभक) गुणांमुळे ही स्थिती आहे. a चिमूटभर तुरटी पावडर घ्या. b खोबरेल तेल एकत्र करून पेस्ट बनवा. c रक्तस्त्राव थांबविण्यासाठी आणि उपचार प्रक्रियेस गती देण्यासाठी प्रभावित भागात लागू करा.
• जखम भरून येणे, जखम बरी होणे : तुरटी जखमा लवकर बरे होण्यास मदत करते, सूज कमी करते आणि त्वचेची नैसर्गिक रचना पुनर्संचयित करते. हे काशय (तुरट) आणि रोपण (उपचार) या गुणांशी संबंधित आहे. रक्तस्तंभक (रक्तस्तंभक) गुणांमुळे तुरटी रक्तस्त्राव कमी करून जखमेवरही काम करते. a एक चतुर्थांश चमचे तुरटी पावडर घ्या. b साहित्य एका सॉसपॅनमध्ये झाकण्यासाठी पुरेसे पाणी घालून एकत्र करा आणि 5-10 मिनिटे गरम करा. b आग बंद करा आणि थंड करण्यासाठी बाजूला ठेवा. d दिवसातून 2-3 वेळा या पाण्याने जखम धुवा. a जखमा लवकर भरण्यासाठी हे दररोज करा.
• तोंडात व्रण : आयुर्वेदात, तोंडाच्या फोडांना मुख पाक म्हणून ओळखले जाते आणि ते सामान्यतः जीभ, ओठ, गालाच्या आत, खालच्या ओठांच्या आत किंवा हिरड्यांवर तयार होतात. तुरटीमुळे तोंडाचे व्रण लवकर बरे होण्यास मदत होते. हे काशय (तुरट) आणि रोपण (उपचार) या गुणांशी संबंधित आहे. a १-२ चिमूट तुरटी पावडर घ्या. b आवश्यकतेनुसार मधाचे प्रमाण समायोजित करा. b दिवसातून एकदा किंवा दोनदा प्रभावित भागात लागू करा. d तोंडाचे व्रण दूर ठेवण्यासाठी हे दररोज करा.
• ल्युकोरिया : स्त्रियांच्या गुप्तांगातून जाड, पांढरा स्त्राव ल्युकोरिया म्हणून ओळखला जातो. ल्युकोरिया हा कफ दोषाच्या असंतुलनामुळे होतो, आयुर्वेदानुसार. जेव्हा तुरटीची पावडर योनीतून धुण्यासाठी वापरली जाते तेव्हा ते कश्यया (तुरट) गुणधर्मामुळे ल्युकोरियाला मदत करते. a एक चतुर्थांश चमचे तुरटी पावडर घ्या. b साहित्य एका सॉसपॅनमध्ये झाकण्यासाठी पुरेसे पाणी घालून एकत्र करा आणि 5-10 मिनिटे गरम करा. b आग बंद करा आणि थंड करण्यासाठी बाजूला ठेवा. d दिवसातून 2-3 वेळा या पाण्याने जखम धुवा. e ल्युकोरियापासून बचाव करण्यासाठी हे दररोज करा.

Video Tutorial

तुरटी वापरताना घ्यावयाची खबरदारी:-

अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, Alum (पोटॅशियम अॅल्युमिनियम सल्फेट) घेताना खालील खबरदारी घेणे आवश्यक आहे.^(HR/3)

• तुरटी घेताना घ्यावयाची विशेष खबरदारी:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, Alum (पोटॅशियम अॅल्युमिनियम सल्फेट) घेताना खालील विशेष खबरदारी घेणे आवश्यक आहे.^(HR/4)

  तुरटी कशी घ्यावी:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासानुसार, तुरटी (पोटॅशियम अॅल्युमिनियम सल्फेट) खाली नमूद केलेल्या पद्धतींमध्ये घेतली जाऊ शकते.^(HR/5)

  • तुरटी पावडर : एक ते दोन चिमूट तुरटी घ्या. एक चमचे मध मिसळा. जेवण घेतल्यानंतर दिवसातून एक किंवा दोन वेळा ते घ्या.
  • तुरटी पावडर (जखमा धुणे) : दोन चिमूटभर तुरटीची पावडर ते उबदार पाण्याचा समावेश करा. दिवसातून दोन ते तीन वेळा साध्या पाण्याने अडकलेल्या तुरटीच्या पाण्याने तुमच्या जखमा स्वच्छ करा.
  • तुरटी पावडर (टूथ पावडर) : फक्त २ ते ३ चिमूट तुरटी पावडर घ्या. दिवसातून 2 वेळा टूथ पावडर म्हणून वापरा.
  • तुरटी ब्लॉक : अर्धा ते एक तुरटीचा ब्लॉक घ्या. ते व्यवस्थित भिजवा. कापल्यानंतर चेहऱ्यावर मसाज करा. पूर्णपणे कोरडे होऊ द्या.

  तुरटी किती घ्यावी:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासानुसार, तुरटी (पोटॅशियम अॅल्युमिनियम सल्फेट) खाली नमूद केलेल्या प्रमाणात घेतली पाहिजे.^(HR/6)

  • तुरटी भस्म : दिवसातून दोन वेळा एक ते दोन पिळून घ्या.
  • तुरटी पावडर : एक ते दोन चिमूट तुरटी पावडर किंवा तुमच्या गरजेनुसार.

  Alum चे दुष्परिणाम:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, Alum (पोटॅशियम अॅल्युमिनियम सल्फेट) घेताना खालील दुष्परिणाम विचारात घेणे आवश्यक आहे.^(HR/7)

  • या औषधी वनस्पतीच्या दुष्परिणामांबद्दल अद्याप पुरेसा वैज्ञानिक डेटा उपलब्ध नाही.

  तुरटीशी संबंधित वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न:-

  Question. Alum वापरणे सुरक्षित आहे का?

  Answer. होय, तुरटीचा वापर अंतर्गत आणि बाहेरून केला जाऊ शकतो. तुरटीचा उपयोग आयुर्वेदात स्फटिक भस्मा नावाच्या भस्म म्हणून केला जातो, ज्याचा उपयोग अनेक विकारांना तोंड देण्यासाठी केला जाऊ शकतो.

  Question. मी माझ्या पाण्यात किती तुरटी घालू?

  Answer. घेतले जाणारे प्रमाण 5 ते 70 मिलीग्राम दरम्यान बदलते. हे पाण्याच्या गढूळपणावर (निलंबित कणांच्या अस्तित्वामुळे निर्माण होणारे ढगाळपणा) वर आधारित आहे. तुरटीचा वापर स्वच्छ पाण्यात कमी प्रमाणात आणि गढूळ पाण्यात जास्त केला जातो.

  Question. तुरटी काय करते?

  Answer. तुरटीचा वापर विविध प्रकारे करता येतो. हे फार्मास्युटिकल, सौंदर्यशास्त्र, तसेच अन्न उद्योगांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर वापरले जाते.

  Question. तुरटी हा मसाला आहे का?

  Answer. तुरटी हा एकंदरीत मसाला नाही. हे एक खनिज आहे जे निसर्गात स्फटिक आहे. हे अनेक पदार्थांमध्ये तसेच लोणच्यामध्ये रसायन म्हणून वापरले जाते. असे असले तरी, स्वयंपाकाच्या तयारीमध्ये तुरटीचा जास्त वापर टाळणे आवश्यक आहे.

  Question. तुरटी रक्तस्त्राव नियंत्रित करण्यासाठी कशी मदत करते?

  Answer. तुरटीच्या तुरट गुणामुळे लहान जखमांमुळे रक्तस्त्राव कमी होण्यास मदत होते. तसेच त्वचेचे आकुंचन निर्माण करून जखमेच्या उघड्या सील करण्यास मदत करते.

  Question. तुरटी अम्लीय आहे की अल्कधर्मी आहे?

  Answer. तुरटी हे अम्लीय खनिज आहे. 1% सेवेमध्ये तुरटीचा pH 3 असतो.

  Question. अंडरआर्म्सवर तुरटी कशी लावायची?

  Answer. गडद अंडरआर्म्स हलके करण्यासाठी तुरटीचा वापर प्रभावी ठरू शकतो. 1. तुमच्या अंडरआर्म्समध्ये तुरटीची हलक्या हाताने मसाज करा. 2. कोमट पाण्याने धुण्यापूर्वी 20 मिनिटे तसेच राहू द्या. 3. दररोज वापरल्याने त्वचेचा रंग हलका होण्यास मदत होईल.

  Question. स्वयंपाकात तुरटी कशासाठी वापरली जाते?

  Answer. स्वयंपाकाच्या बाबतीत, तुरटीचा वापर सामान्यत: भाजलेल्या पदार्थांमध्ये संरक्षक म्हणून केला जातो. फळे आणि भाज्या ताजे ठेवण्यासाठी त्याचा वापर लोणच्यामध्ये केला जातो.

  Question. डोळ्यातील गळूसाठी तुरटी चांगली आहे का?

  Answer. ऑक्युलर फोडांवर उपचार करण्यासाठी तुरटीचा वापर टिकवून ठेवण्यासाठी वैज्ञानिक पुरावे हवे आहेत.

  Question. फटक्या टाचांसाठी तुरटी चांगली आहे का?

  Answer. तुटलेल्या टाचांवर तुरटी प्रभावी आहे. त्याचा एक तुरट परिणाम आहे, ज्यामुळे त्वचेच्या पेशी सहमत होतात. फ्रॅक्चर झालेल्या टाचांची लालसरपणा कमी करण्यासोबतच ते क्रॅक झालेल्या टाचांना मऊ आणि गुळगुळीत करते.

  प्रभावित क्षेत्रावर ठेवल्यावर तुरटी विभाजित टाचांसाठी काम करते. यातील कश्य (तुरट) तसेच रक्तस्तंभक (रक्तस्‍थायिक) शीर्ष गुण देखील खराब झालेल्या टाचांमधून होणारा रक्तस्राव नियंत्रणात ठेवण्‍यात मदत करतात.

  Question. मुरुम दूर करण्यासाठी तुरटीचा वापर केला जाऊ शकतो का?

  Answer. त्याच्या तुरट निवासी किंवा व्यावसायिक गुणधर्मांमुळे, मुरुमांची काळजी घेण्यासाठी तुरटीचा वापर केला जाऊ शकतो. हे त्वचेच्या छिद्रांमधून धूळ आणि सूक्ष्मजीव काढून टाकण्यास मदत करते.

  कश्यया (तुरट) गुणवत्तेमुळे, तुरटीचा उपयोग मुरुमांकरिता काळजी घेण्यासाठी केला जाऊ शकतो. हे जळजळ कमी करण्यात आणि पुनर्प्राप्ती प्रक्रिया जलद करण्यास मदत करते.

  Question. तुरटी सुरकुत्या काढून टाकण्यास मदत करू शकते?

  Answer. सुरकुत्या पडण्यामध्ये तुरटीचा प्रभाव टिकवून ठेवण्यासाठी वैज्ञानिक पुरावे हवे आहेत.

  Question. केस काढण्यासाठी Alum वापरले जाऊ शकते का?

  Answer. केस काढण्यासाठी तुरटी वापरून बॅकअप घेण्यासाठी पुरेसे वैज्ञानिक पुरावे नसले तरी. दुसरीकडे, स्त्रिया, केसांपासून मुक्त होण्यासाठी परंपरेने तुरटीचा वापर मेणासोबत करतात.

  Question. तुरटी त्वचा गोरे होण्यास मदत करते का?

  Answer. तुरटीच्या तुरट घरांमुळे, तुरटी त्वचा गोरी होण्यास मदत करते. हे पेशी संकुचित करते आणि त्वचेतील अतिरिक्त तेल देखील काढून टाकते. यामुळे त्वचेचा टोन हलका होण्यास मदत होते.

  होय, कषया (तुरट) स्वभावामुळे, तुरटी जास्त तेलकटपणा नियंत्रित करून त्वचेची सर्व-नैसर्गिक चमक टिकवून ठेवण्यास मदत करते.

  SUMMARY

  पोटॅशियम तुरटी (पोटास), अमोनियम, क्रोम, तसेच सेलेनियम यासह तुरटी विविध प्रकारांमध्ये उपलब्ध आहे. तुरटीचा (फिटकरी) आयुर्वेदात भस्म (शुद्ध राख) म्हणून वापर केला जातो ज्याला स्फटिक भस्म म्हणतात.