जीवक (मॅलेक्सिस एक्युमिनाटा)

जीवक हा बहुहर्बल आयुर्वेदिक सूत्र “अष्टवर्ग” चा एक महत्वाचा घटक आहे, ज्याचा वापर “च्यवनप्राश” करण्यासाठी केला जातो.^(HR/1)

“याचे स्यूडोबल्ब रुचकर, शीतल, कामोत्तेजक, स्टिप्टिक, अँटीडिसेन्टेरिक, फेब्रिफ्यूज, टॉनिक आणि वंध्यत्व, अशक्तपणा, अंतर्गत आणि बाह्य रक्तस्त्राव, अतिसार, ताप, क्षीणता, जळजळ आणि सामान्य दुर्बलता यांवर फायदेशीर आहेत.

जीवक म्हणूनही ओळखले जाते :- मलाक्सिस एक्युमिनाटा, जिव्या, दिर्घायु, सिराजवी, जीवक, जीवकम, जीवकामु

कडून जीवक प्राप्त होतो :- वनस्पती

जिवाकचे उपयोग आणि फायदे:-

अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, Jivak (Malaxis acuminata) चे उपयोग आणि फायदे खाली नमूद केले आहेत.^(HR/2)

• अतिसार : अतिसार, ज्याला आयुर्वेदात अतिसार म्हणूनही ओळखले जाते, हा एक विकार आहे ज्यामुळे एखाद्या व्यक्तीला दिवसातून तीनपेक्षा जास्त वेळा पाणी येते. अग्निमांड्य हे वातदोषाच्या असंतुलनामुळे होते, ज्यामुळे पाचक अग्नी (अग्नी) बिघडते, परिणामी अग्निमांड्य (कमकुवत पचनशक्ती) होते. अयोग्य अन्न, दूषित पाणी, विष (अमा) आणि मानसिक ताण ही अतिसाराची इतर काही कारणे आहेत. वात संतुलित गुणधर्मांमुळे, जीवक अतिसाराच्या व्यवस्थापनात मदत करते. पित्ताच्या समतोल गुणधर्मामुळे, ते पचन आणि पाचक अग्नीला मदत करते, अतिसारापासून आराम देते.
• ब्राँकायटिस : ब्राँकायटिस हा एक विकार आहे ज्यामध्ये श्वासनलिका आणि फुफ्फुसांना सूज येते, परिणामी थुंकी गोळा होते. ब्राँकायटिसला आयुर्वेदात कास रोग असे म्हणतात आणि तो वात आणि कफ दोषांच्या असंतुलनामुळे होतो. श्वसन प्रणाली (विंडपाइप) मध्ये वात दोषाचे असंतुलन कफ दोषास मर्यादित करते, परिणामी थुंकी जमा होते. परिणामी, श्वासोच्छवासाची प्रणाली रक्तसंचयित होते, ज्यामुळे वायुमार्गात अडथळा निर्माण होतो. वात संतुलन आणि रसायन (पुनरुत्थान) वैशिष्ट्यांमुळे, जीवक ब्राँकायटिसच्या व्यवस्थापनात मदत करते. हे वात असंतुलन प्रतिबंधित करते आणि ब्राँकायटिसची लक्षणे कमी करते. हे एखाद्या व्यक्तीच्या सामान्य आरोग्यासाठी देखील योगदान देते.
• लैंगिक दुर्बलता : लैंगिक दुर्बलता ही एक अशी स्थिती आहे ज्यामध्ये एखाद्या व्यक्तीला कामवासना कमी होणे (एका किंवा दोन्ही भागीदारांमध्ये खराब लैंगिक इच्छा) किंवा अकाली वीर्य बाहेर पडणे (पुरुष जोडीदाराच्या बाबतीत) अनुभवतो. हे सहसा वात दोष असमतोलामुळे होते. वात संतुलन आणि वृष्य (कामोत्तेजक) वैशिष्ट्यांमुळे, जीवक लैंगिक दुर्बलतेच्या व्यवस्थापनात मदत करते.
• कीटक चावणे : जीवक कीटकांच्या चाव्याच्या विषबाधाचे व्यवस्थापन किंवा कमी करण्यात मदत करते. वात संतुलन आणि सीता वैशिष्ट्यांमुळे, ते प्रभावित भागात वेदना किंवा जळजळ कमी करण्यास मदत करते.
• संधिवात वेदना : वातदोषाच्या असंतुलनामुळे होणाऱ्या संधिवातादरम्यान होणारी वेदना म्हणजे संधिवाताचे वेदना. वात संतुलित करण्याच्या गुणधर्मांमुळे, जीवक संधिवाताच्या स्थितीत संधिवाताच्या वेदनांचे व्यवस्थापन करण्यास मदत करते.

Video Tutorial

जीवक वापरताना घ्यावयाची खबरदारी:-

अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, जीवक (मॅलेक्सिस अक्युमिनाटा) घेताना खालील सावधगिरी बाळगणे आवश्यक आहे.^(HR/3)

• जीवक वापरण्याशी संबंधित सुरक्षा उपायांबद्दल तसेच सुरक्षिततेबद्दल पुरेसा पुरावा सहज उपलब्ध नाही. त्यामुळे जीवक घेण्यापूर्वी प्रतिबंध किंवा डॉक्टरांशी बोलण्याचा सल्ला दिला जातो.

• जीवक घेताना घ्यावयाची विशेष खबरदारी:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, जीवक (मॅलेक्सिस अक्युमिनाटा) घेताना खालील विशेष खबरदारी घेणे आवश्यक आहे.^(HR/4)

  जीवक कसा घ्यावा:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, जीवक (मॅलेक्सिस अक्युमिनाटा) खाली नमूद केलेल्या पद्धतींमध्ये घेतले जाऊ शकते.^(HR/5)

  जीवक किती घ्यावा:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासानुसार, जीवक (मॅलेक्सिस अक्युमिनाटा) खाली नमूद केलेल्या प्रमाणात घेतले पाहिजे.^(HR/6)

  Jivak चे दुष्परिणाम:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, Jivak (Malaxis acuminata) घेताना खालील दुष्परिणाम विचारात घेणे आवश्यक आहे.^(HR/7)

  • या औषधी वनस्पतीच्या दुष्परिणामांबद्दल अद्याप पुरेसा वैज्ञानिक डेटा उपलब्ध नाही.

  जीवकांशी संबंधित वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न:-

  Question. जीवक ऑलिगोस्पर्मियामध्ये उपयुक्त आहे का?

  Answer. शुक्राणूंची संख्या कमी होण्याला ऑलिगोस्पर्मिया असे म्हणतात. ओलिगोस्पर्मियाच्या बाबतीत जीवक फायदेशीर आहे असे मानले जाते कारण ते शुक्राणूजन्य पदार्थ आणि गतिशीलता वाढविण्यास मदत करू शकते. हे शुक्राणूंचे परिणाम आणि प्रमाण वाढविण्यात देखील मदत करते.

  ऑलिगोस्पर्मिया ही एक समस्या आहे जी जेव्हा वात आणि पित्त दोष समतोल नसतात तेव्हा विकसित होते, ज्यामुळे शुक्राणूंमध्ये शुक्राणूंचे प्रमाण कमी होते. कामोत्तेजक तसेच वात-संतुलन परिणामांमुळे, जीवक ऑलिगोस्पर्मियासाठी फायदेशीर आहे. हे शुक्राणूंची उच्च गुणवत्ता वाढवताना शुक्राणूजन्य पदार्थांचे नुकसान रोखण्यात मदत करते.

  Question. जीवक च्यवनप्राशचे काय फायदे आहेत?

  Answer. च्यवनप्राशच्या तयारीच्या कामात जीवक वापरला जातो. हे श्वसन प्रणाली, न्यूरोलॉजिकल आणि रक्ताभिसरण प्रणालीच्या योग्य कार्यामध्ये मदत करून संपूर्ण निरोगीपणाला प्रोत्साहन देते. हे शरीराची रोगप्रतिकारक शक्ती देखील वाढवते, जे आजारांपासून बचाव करते.

  जीवक हा जीवक च्यवनप्राशमधील अत्यंत आवश्यक घटकांपैकी एक आहे. त्याचे रसायन (स्फूर्तिदायक) निवासी गुणधर्म रोगप्रतिकारक शक्ती वाढविण्यास मदत करतात. हे एखाद्या व्यक्तीच्या सामान्य आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे.

  Question. पोटात संसर्ग झाल्यास जीवक च्यवनप्राश उपयुक्त आहे का?

  Answer. जीवाणू-विरोधी इमारतींच्या परिणामी, जीवक च्यवनप्राश अपचनाच्या उपचारात काम करू शकते. हे मोठ्या आतड्यांसंबंधी मार्गामध्ये सूक्ष्मजीव वाढण्यापासून रोखून पोटाच्या संसर्गाचा धोका कमी करते.

  Question. जीवक च्यवनप्राश बद्धकोष्ठतेवर कसा मदत करतो?

  Answer. त्याच्या हलक्या रेचक निवासी किंवा व्यावसायिक गुणधर्मांच्या परिणामी, जीवक च्यवनप्राश आतड्यांसंबंधी अनियमितता कमी करण्यात मदत करू शकते. हे शौचास प्रोत्साहन देते तसेच शरीरातून मल बाहेर टाकण्यास मदत करते.

  अनियमितता हे असंतुलित वात दोषाचे लक्षण आहे. आतड्यांमधली कोरडी त्वचा या विसंगतीमुळे उद्भवते, ज्यामुळे विष्ठा कडक होते आणि ते जाणे अधिक कठीण होते. वात संतुलित ठेवणाऱ्या घरांमुळे, जीवक आतड्यांसंबंधी मार्गांमधील कोरडी त्वचा कमी करून अनियमित मलविसर्जनाची चिन्हे आणि लक्षणे दूर करण्यात मदत करते आणि स्टूलची मजबूती देखील कमी करते.

  Question. जीवकचे आरोग्य फायदे काय आहेत?

  Answer. त्याच्या इम्युनोमोड्युलेटरी निवासी गुणधर्मांमुळे, जीवक हे एखाद्याच्या आरोग्यासाठी आणि निरोगीपणासाठी चांगले असल्याचे सांगितले जाते. त्यात व्हिटॅमिन सी सोबत मोठ्या प्रमाणात आवश्यक फॅटी ऍसिडचा समावेश आहे. त्यात बायोफ्लेव्होनॉइड्स, कॅरोटीनॉइड्स, तसेच बायोएक्टिव्ह फायटोकेमिकल्स आहेत, जे रोगप्रतिकारक मॉड्युलेटर म्हणून काम करतात आणि रोगप्रतिकारक प्रणालीच्या निरोगी आणि संतुलित कार्यामध्ये मदत करतात.

  त्याच्या रसायन (नूतनीकरण) गुणधर्माचा परिणाम म्हणून, जीवक रोगप्रतिकारक शक्तीच्या वाढीस समर्थन देते, तुमच्या शरीराला तीव्र नासिकाशोथ तसेच खोकला यांसारख्या परिस्थितींचा सामना करण्यास परवानगी देते. हे संपूर्ण आरोग्य राखण्यात मदत करते, ज्यामुळे तुम्हाला दीर्घकाळ निरोगी राहता येते.

  Question. जीवक त्वचेचे वृद्धत्व रोखण्यास कशी मदत करते?

  Answer. तपशिलांच्या बायोएक्टिव्ह घटकांच्या अस्तित्वामुळे, जीवक त्वचेचे वृद्धत्व रोखण्यात मदत करते. या घटकांमध्ये सॉलिड अँटी-कॉलेजेनेज आणि अँटी-इलास्टेज होम्स असतात, जे कोलेजन पेप्टाइड बॉन्ड तुटण्यापासून टाळतात. कोलेजन त्वचेच्या मृत पेशींच्या पुनर्स्थापनेमध्ये तसेच उपचारात मदत करते. हे, समाविष्ट केल्यावर, त्वचेचे अकाली वृद्धत्व रोखण्यात मदत करते.

  Question. जीवक हे दाहक-विरोधी एजंट म्हणून काम करते का?

  Answer. होय, दाहक नियंत्रकांची क्रिया कमी करून दाहक अभिप्राय नियंत्रित करणारे तपशील बायोएक्टिव्ह घटकांच्या अस्तित्वाचा परिणाम म्हणून, जीवक एक दाहक-विरोधी एजंट म्हणून कार्य करू शकते. यामुळे पीडित भागात सूज आणि अस्वस्थता कमी होण्यास मदत होते. जिवाकला दुखापत लवकर बरे करण्यासाठी देखील ओळखले जाते.

  वात किंवा पित्त दोष असंतुलनामुळे जळजळ होते. वात संतुलन तसेच सीतेच्या उच्च गुणांमुळे जीवक सूज दूर करण्यास मदत करते. हे जळजळ कमी करण्यात मदत करते तसेच थंड प्रभाव प्रदान करते.

  Question. जीवक हे अँटिऑक्सिडंट म्हणून काम करते का?

  Answer. होय, जीवक एक अँटिऑक्सिडंट म्हणून कार्य करू शकते, ज्यामुळे पेशींना अत्यंत हानीपासून मुक्त होते. अँटी-ऑक्सिडंट्स आपल्या शरीरातील मुक्त रॅडिकल्सचे तटस्थीकरण करण्यास मदत करतात, ज्यामुळे संपूर्ण आरोग्याची जाहिरात होऊ शकते.

  Question. सर्पदंशासाठी जीवक उपयुक्त आहे का?

  Answer. जेव्हा सापाच्या हल्ल्यांचा विचार केला जातो तेव्हा जीवक स्यूडोबल्ब (स्टेमचा बल्बस विकास) पेस्ट वापरली जाते. हे सापाचे विष न्यूट्रलायझर म्हणून कार्य करते आणि सापाच्या विषबाधाचे धोकादायक परिणाम कमी करण्यास मदत करते.

  होय, जीवक हे सर्प चावलेल्या भागावर बाहेरून टाकता येते. वात समतोल निवासी गुणधर्मांच्या परिणामी, ते सोयीचा वापर करून वेदना तसेच साप चावल्याचा परिणाम कमी करण्यास मदत करते.

  Question. जीवक संधिवात मदत करते का?

  Answer. होय, जीवक तुम्हाला तुमची संधिवात चिन्हे आणि लक्षणे नियंत्रित करण्यात मदत करू शकते. जिवाकची स्यूडोबल्ब (स्टेमची बल्बस वाढ) पेस्ट पृष्ठभागावर दुखापत झालेल्या ठिकाणी लावली जाऊ शकते ज्यामुळे सांध्यातील अस्वस्थता तसेच सूज कमी होण्यास मदत होते. हे त्याच्या वेदनाशामक तसेच दाहक-विरोधी प्रभावामुळे आहे.

  SUMMARY

  त्याचे स्यूडोबल्ब चविष्ट, शीतलक, कामोत्तेजक, स्टिप्टिक, अँटीडिसेन्टेरिक, ज्वरनाशक, पुनर्संचयित करणारे, तसेच वंध्यत्व, अशक्तपणा, आतील तसेच बाहेरील रक्तस्राव, अतिसार, ताप, क्षीणता, वितळणे, तसेच सामान्य दुर्बलता यांमध्ये फायदेशीर आहेत.