जायफळ (गूढ सुगंध)

जायफळ, ज्याला जयफळ असेही संबोधले जाते, हे एक मसाले म्हणून वापरण्यात येणारे फुगवलेले बियाणे आहे.^(HR/1)

गदा किंवा जावित्री हे जायफळ बियांच्या कर्नलवरील मांसल लाल जाळीसारखे त्वचेचे आवरण आहे जे मसाला म्हणून देखील वापरले जाते. त्याच्या एंटीडिप्रेसंट गुणधर्मांमुळे, जायफळ चिंता आणि दुःखात मदत करू शकते. पचनास मदत करण्यासाठी आपल्या दैनंदिन आहारात मसाला म्हणून याचा वापर केला जाऊ शकतो. शिवाय, जायफळ दीर्घकाळापासून लहान मुलांचे अतिसार आणि पोट फुगणे यावर घरगुती उपचार म्हणून वापरले जात आहे. हे जळजळ कमी करण्यात आणि सांध्यातील अस्वस्थता कमी करण्यात देखील मदत करते. जायफळाचा आयुर्वेदिक औषधांमध्ये आणि विविध प्रकारचे पदार्थ बनवण्यासाठी मोठ्या प्रमाणावर वापर केला जातो. जायफळ लोणी हे बियापासून मिळणारे लिपिड आहे जे सौंदर्यप्रसाधने आणि टूथपेस्टमध्ये वापरले जाते. जायफळ पावडर मध किंवा दुधात मिसळून त्वचेवर लावल्याने तेलाचे व्यवस्थापन आणि रंगद्रव्य दूर होण्यास मदत होते.

जायफळ म्हणूनही ओळखले जाते :- मिरिस्टिका सुवासिक, जातिसस्य, जतिफळा, जयफळ, कानिविश, जैत्री, जयफर, जडिकाई, जयकाई, जैदिकाई, जफळ, जातिका, सथिक्काई, जाथिक्काई, जातिकाई, जाधिक्काई, जाधिक्काई, जाजिकाया, जौजबुवा, जावित्री.

पासून जायफळ मिळते :- वनस्पती

जायफळचे उपयोग आणि फायदे:-

अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, जायफळ (Myristica fragrans) चे उपयोग आणि फायदे खाली नमूद केले आहेत.^(HR/2)

• फुशारकी (गॅस निर्मिती) : जायफळ तुमच्या आतड्यांतील वायूपासून मुक्त होण्यास मदत करू शकते. अन्न अपचन हे गॅस निर्मितीचे सर्वात सामान्य कारण आहे. जायफळ हे पाचक सहाय्यक आहे जे पचन प्रक्रियेत मदत करते. त्यामुळे गॅस आणि पोटशूळ यांसारख्या पाचक समस्यांवर उपचार करण्यासाठी जायफळ वापरले जाते.
  जायफळ आतड्यांमधील वायूपासून मुक्त होण्यास मदत करू शकते. वात आणि पित्त दोषाच्या असंतुलनामुळे गॅस किंवा पोटफुगी होते. कमी पित्त दोष आणि वाढलेल्या वातदोषामुळे पचनशक्ती कमी होते. आतड्यात वायू किंवा फुशारकी खराब पचनामुळे होते. दीपन (भूक वाढवणारे) आणि पाचन (पचन) वैशिष्ट्यांमुळे, जायफळ पचनशक्ती वाढवण्यास आणि योग्य पचन करण्यास मदत करते. टिपा: 1. जायफळ पावडर 1-2 चमचे मोजा. 2. आतड्यांतील वायूचे व्यवस्थापन करण्यासाठी, ते मधासोबत घ्या, आदर्शपणे जेवणानंतर.
• अपचन : अपचन सारख्या गॅस्ट्रोइंटेस्टाइनल समस्यांवर उपचार करण्यासाठी जायफळ मदत करू शकते. हे पचनास मदत करते आणि एक चांगला पाचक एजंट म्हणून कार्य करते.
  अपचनासह पोटाच्या समस्यांवर जायफळ मदत करू शकते. अपचन, आयुर्वेदानुसार, अपुऱ्या पचन प्रक्रियेचा परिणाम आहे. अपचन वाढलेल्या कफामुळे होते, ज्यामुळे अग्निमांड्य (कमकुवत पचनशक्ती) होते. जायफळ अग्नी (पचन उष्णता) सुधारते आणि अन्न पचण्यास सोपे करते. याचे दीपन (भूक वाढवणारे) आणि पाचन (पचन) गुण यासाठी कारणीभूत ठरतात. 1-2 चमचे जायफळ पावडर घ्या. अपचन दूर करण्यासाठी, जेवणानंतर मधासोबत घ्या.
• अतिसार : जायफळ अतिसाराच्या व्यवस्थापनात मदत करते असे दिसून आले आहे. यात बॅक्टेरियाच्या वाढीस प्रतिबंध करणारा पदार्थ आणि दाहक-विरोधी गुणधर्म उत्कृष्ट आहेत. हे सूक्ष्मजीव संक्रमण कमी करण्यास मदत करते. हे आतड्यांसंबंधी जळजळ कमी करण्यास देखील मदत करते. हे त्याच्या अँटी-सिक्रेटरी प्रभावामुळे शरीरातील द्रव आणि इलेक्ट्रोलाइट्सचे नुकसान रोखते.
  जुलाब रोखण्यासाठी जायफळ चांगले आहे. आयुर्वेदात अतिसाराला अतिसार असे संबोधले जाते. हे खराब पोषण, दूषित पाणी, प्रदूषक, मानसिक तणाव आणि अग्निमांड्य (कमकुवत पचनशक्ती) यांमुळे होते. हे सर्व चल वात वाढण्यास कारणीभूत ठरतात. हा खराब झालेला वात असंख्य उतींमधून द्रव आतड्यात खेचतो आणि मलमूत्रात मिसळतो. यामुळे सैल, पाणीदार आतड्याची हालचाल किंवा अतिसार होतो. जायफळाचे दीपन (भूक वाढवणारे) आणि पाचन (पचन) गुणधर्म वात संतुलित करून आणि पचनशक्ती वाढवून अतिसार रोखण्यास मदत करतात. हे सैल स्टूल घट्ट होण्यास आणि लूज मोशन फ्रिक्वेंसी व्यवस्थापनात देखील मदत करते. 1. जायफळ पावडर 1-2 चमचे घ्या. 2. जुलाब कमी करण्यासाठी, जेवणानंतर मधासोबत घ्या.
• कर्करोग : विविध प्रकारच्या कर्करोगाच्या उपचारात जायफळ उपयुक्त ठरू शकते. यामध्ये अँटी-ऑक्सिडेंट आणि अँटी-कॅन्सर गुणधर्म असतात. यामुळे घातक पेशी मरतात आणि कर्करोग पसरण्यापासून रोखतात.
• स्थानिक ऍनेस्थेसिया (विशिष्ट क्षेत्रातील उती सुन्न होणे) : जायफळ तेल वेदना व्यवस्थापनात मदत करते असे दिसून आले आहे. लागू केल्यावर, त्यात दाहक-विरोधी आणि वेदनशामक गुणधर्म असतात. हे वेदनादायक रेणूंना दाबते आणि दाहक मध्यस्थांच्या प्रकाशनास प्रतिबंध करते. सांध्यातील अस्वस्थता आणि एडेमाच्या बाबतीत, जायफळ तेल वेदना कमी करणारे म्हणून काम करते. डायबेटिक न्यूरोपॅथीचाही फायदा होऊ शकतो.

Video Tutorial
https://www.youtube.com/watch?v=CFpja87cNeI

जायफळ वापरताना घ्यावयाची खबरदारी:-

अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, जायफळ (Myristica fragrans) घेताना खालील खबरदारी घेणे आवश्यक आहे.^(HR/3)

• जायफळ घेताना घ्यावयाची विशेष खबरदारी:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, जायफळ (Myristica fragrans) घेताना खालील विशेष खबरदारी घेणे आवश्यक आहे.^(HR/4)

  • स्तनपान : आपण स्तनपान करताना जायफळ वापरत असल्यास, प्रथम आपल्या वैद्यकीय व्यावसायिकांशी बोला.
  • मध्यम औषध संवाद : 1. जायफळ यकृतामध्ये शुद्ध केलेल्या औषधांशी संवाद साधण्याची शक्यता आहे. तुम्ही यकृतामध्ये बदल करणारी कोणतीही औषधे घेत असाल तर तुम्हाला नेहमी तुमच्या डॉक्टरांची तपासणी करणे आवश्यक आहे. 2. जायफळात शामक औषधांची क्षमता असते. परिणामी, जर तुम्ही उपशामक औषधांसोबत जायफळ घेत असाल, तर तुम्ही प्रथम तुमच्या वैद्यकीय व्यावसायिकांशी बोलणे आवश्यक आहे.
  • गर्भधारणा : जरी आहारातील टक्केवारीत जायफळ सुरक्षित आहे, असे सुचवले जाते की आपण गर्भधारणेदरम्यान जायफळ खाण्यापूर्वी आपल्या डॉक्टरांना भेटावे.
  • ऍलर्जी : तुमची त्वचा अतिसंवेदनशील असल्यास, जायफळ तेल लावण्यापूर्वी नारळाच्या तेलाने पातळ करा. त्याच्या उष्ण (उबदार) परिणामकारकतेमुळे, हे प्रकरण आहे.

  जायफळ कसे घ्यावे:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासानुसार, जायफळ (Myristica fragrans) खाली नमूद केलेल्या पद्धतींमध्ये घेतले जाऊ शकतात.^(HR/5)

  • जायफळ पावडर : जायफळ पावडर एक ते दोन चिमूटभर घ्या. डिशेस नंतर आदर्शपणे मधासह गिळणे.
  • जायफळ फेस पॅक : जायफळ पावडर अर्धा ते एक चमचा घ्या. त्यात मध किंवा दुधाचा समावेश करा. चेहऱ्यावर तसेच मानेवर समान प्रमाणात लावा. पाच ते सात मिनिटे थांबा. नळाच्या पाण्याने मोठ्या प्रमाणात धुवा. त्वचेवरील अतिरिक्त तेल नियंत्रित करण्यासाठी आठवड्यातून एक ते दोन वेळा या उपचारांचा वापर करा.
  • जायफळ तेल : जायफळ तेलाचे 2 ते 5 थेंब किंवा तुमच्या गरजेनुसार घ्या. तिळाचे तेल किंवा खोबरेल तेल एकत्र करा. दिवसातून एक किंवा दोन वेळा पीडित भागावर नाजूकपणे लावा किंवा मालिश करा.

  जायफळ किती घ्यावे:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासानुसार, जायफळ (Myristica fragrans) खाली नमूद केलेल्या प्रमाणात घेतले पाहिजे.^(HR/6)

  • जायफळ पावडर : दिवसातून एक किंवा दोन वेळा एक ते दोन चिमूटभर.
  • जायफळ तेल : 2 ते पाच कमी होतात किंवा तुमच्या गरजेनुसार.

  जायफळ चे दुष्परिणाम:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, जायफळ (Myristica fragrans) घेताना खालील दुष्परिणाम विचारात घेणे आवश्यक आहे.^(HR/7)

  • मळमळ
  • कोरडे तोंड
  • चक्कर येणे
  • मतिभ्रम

  जायफळाशी संबंधित वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न:-

  Question. जायफळाची चव कशी असते?

  Answer. जायफळाला एक अनोखी चव असते. हे अन्नाला गोड चव देते. जरी इतर फ्लेवर्समध्ये मिसळले तरीही ते लगेच प्रशंसनीय आहे.

  Question. जायफळ किती सुरक्षित आहे?

  Answer. जायफळाच्या उपचारात्मक डोसचे समर्थन करण्यासाठी थोडासा वैज्ञानिक डेटा आहे. जायफळ, 1 ते 2 mg/kg शरीराच्या वजनावर, पुनर्संचयित प्रभाव असल्याचे उघड झाले आहे. जेव्हाही शक्य असेल तेव्हा जायफळाचा ओव्हरडोज टाळावा.

  Question. जायफळ कोलेस्ट्रॉल कमी करण्यास मदत करते का?

  Answer. होय, जायफळ कोलेस्ट्रॉलची पातळी कमी करण्यास मदत करू शकते. हे विष्ठेद्वारे शरीरातून कोलेस्टेरॉल काढून टाकण्यास मदत करते. म्हणून, जायफळ एलडीएल (खराब) कोलेस्टेरॉल आणि ट्रायग्लिसराइड्स कमी करण्यात मदत करते. हे एचडीएल किंवा उत्कृष्ट कोलेस्टेरॉल वाढवण्यास देखील मदत करते. त्यात अँटिऑक्सिडंट निवासी किंवा व्यावसायिक गुणधर्म आहेत जे लिपिड पेरोक्सिडेशन टाळतात तसेच पूर्णपणे मुक्त रॅडिकल्सची संख्या कमी करतात.

  भारदस्त कोलेस्ट्रॉल अंशांच्या व्यवस्थापनात जायफळ मदत करते. पाचक अग्नीच्या विसंगतीमुळे उच्च कोलेस्ट्रॉल (पचनसंस्थेला आग) कारणीभूत ठरते. जेव्हा पेशींचे पचन बिघडते (अयोग्य अन्नपचनामुळे विषारी पदार्थ शरीरात राहतात) तेव्हा अतिरिक्त टाकाऊ वस्तू किंवा अमा तयार होतात. यामुळे घातक कोलेस्टेरॉलचे संचय होते आणि रक्तवाहिन्यांमधील अडथळा देखील येतो. जायफळ खराब कोलेस्टेरॉलचा प्राथमिक स्रोत अमा कमी करण्यास मदत करते. हे त्याच्या दीपन (भूक वाढवणारे) आणि पाचन (पचन) गुणांमुळे आहे, जे कोलेस्ट्रॉल नियंत्रणात मदत करतात.

  Question. अल्झायमर रोग साठी Nutmeg वापरले जाऊ शकते ?

  Answer. होय, अल्झायमरवर मदत करण्यासाठी जायफळ वापरले जाऊ शकते. न्यूरोट्रांसमीटर एसिटिलकोलीनच्या अंशामध्ये घट अल्झायमरच्या स्थितीशी जोडलेली आहे (स्मृतीवर प्रक्रिया करण्यासाठी तसेच समजून घेण्यासाठी आवश्यक). जायफळात दाहक-विरोधी आणि अँटिऑक्सिडंट प्रभाव असतो. हे दुखापतीपासून न्यूरॉन्सचे संरक्षण करते. हे अतिरिक्तपणे कार्य करण्यापासून एसिटाइलकोलिनेस्टेरेस सोडते. यामुळे मनातील एसिटाइलकोलीनची पातळी वाढण्यास मदत होते. जायफळ आणि इतर विविध मसाले अल्झायमरच्या व्यक्तींना त्यांची स्मरणशक्ती सुधारण्यास मदत करण्यासाठी सहयोग करतात.

  Question. डायबिटीजमध्ये जायफळाची भूमिका आहे का?

  Answer. जायफळ मधुमेह मेल्तिसमध्ये एक कार्य करते. PPAR अल्फा आणि गॅमा रिसेप्टर्स देखील त्यास बांधतात. यामुळे रक्तातील साखरेचे प्रमाण कमी होण्यास मदत होते. यात दाहक-विरोधी आणि अँटिऑक्सिडंट प्रभाव देखील आहेत. यामुळे डायबिटीजचा त्रास होण्याची शक्यता कमी होते.

  मधुमेह मेल्तिस, ज्याला मधुमेहा म्हणूनही ओळखले जाते, हा वात विसंगतीमुळे आणि खराब पचनामुळे होतो. बिघडलेल्या पचनामुळे स्वादुपिंडाच्या पेशींमध्ये अमा (पाचन बिघडल्यामुळे शरीरात सोडलेला विषारी कचरा) तयार होतो, ज्यामुळे इन्सुलिनची क्रिया बिघडते. दीपन (भूक वाढवणारे) आणि पाचन (पचन) या गुणांमुळे जायफळ पावडर अन्न पचन सुधारण्यास मदत करते. हे अमा कमी करते आणि इन्सुलिन क्रियाकलाप वाढवते. रक्तातील ग्लुकोजची पातळी नियंत्रित ठेवण्यासाठी सर्व काही एकत्रितपणे कार्य करते.

  Question. लठ्ठपणामध्ये जायफळाची भूमिका आहे का?

  Answer. जायफळ जास्त वजन कमी करते. जायफळात आढळणारे टेट्राहायड्रोफुरन (टीएचएफ) हे नैसर्गिक रसायन, वसा ऊतकांची वाढ कमी करते तसेच वजन वाढवते. जायफळात दाहक-विरोधी आणि अँटिऑक्सिडंट परिणाम देखील आहेत. लठ्ठपणा-संबंधित समस्या जसे की मधुमेह मेल्तिस तसेच उच्च कोलेस्ट्रॉल कमी होते.

  खराब खाण्याच्या सवयी आणि कमी सक्रिय जीवनशैलीमुळे वजन वाढते, ज्यामुळे पचनक्रिया बिघडते. यामुळे अमा बांधणीत वाढ होते, मेडा धातूमध्ये असंतुलन निर्माण होते आणि त्यामुळे जास्त वजन होते. जायफळ गॅस्ट्रोइंटेस्टाइनल अग्नीची जाहिरात करते, जे अमा कमी करते आणि चयापचय गतिमान करते. त्याचे दीपन (भूक वाढवणारे) आणि पाचन (पचनसंस्था) गुण हे दर्शवतात. हे एकमेकांसोबत वापरल्यास वजन समस्या कमी करण्यास मदत करते.

  Question. पुरुषांसाठी जायफळ फायदेशीर आहे का?

  Answer. होय, जायफळ पुरुषांना त्यांच्या सेक्स-संबंधित ड्राइव्ह तसेच त्यांची शक्ती हाताळण्यास मदत करू शकते. याचे कारण जायफळातील काही पैलू आहेत जे ते कामोत्तेजक आणि मज्जातंतू उत्तेजक गुण देतात.

  जायफळ पुरुषांसाठी त्याच्या वृष्य (कामोत्तेजक) कार्यामुळे चांगले आहे, जे त्यांच्या लैंगिक जीवनास चालना देण्यास तसेच अकाली क्लायमॅक्सिंगसारख्या त्रासांपासून संरक्षण करण्यास मदत करते.

  Question. जायफळ लहान मुलांसाठी योग्य आहे का?

  Answer. होय, जेव्हा डिशमध्ये जोडले जाते तेव्हा जायफळ लहान मुलांसाठी फायदेशीर आहे. हे काही घटकांच्या उपस्थितीमुळे उद्भवते जे 9 महिन्यांपेक्षा जास्त वयाच्या अर्भकांमध्ये खोकला आणि सर्दी लक्षणे हाताळण्यास मदत करतात. संशोधन अभ्यासानुसार, पोटदुखी, अवांछित वायू, अतिसार, तसेच अनियमितता असलेल्या बालकांना याचा फायदा होऊ शकतो.

  दीपन (भूक वाढवणारा) तसेच पाचन (अन्न पचन) गुणांमुळे, जायफळ अर्भकांच्या पचनाच्या काही समस्या जसे की वारा येणे, एनोरेक्सिया, तसेच अपचन यांमध्ये मदत करते. त्याचे ग्रही (शोषक) कार्य नवजात मुलांमध्ये अतिसाराचे निरीक्षण करण्यास देखील मदत करते.

  Question. जायफळात यकृत-संरक्षणात्मक क्रिया आहे का?

  Answer. होय, शरीरातील दूषित घटकांपासून मुक्त होण्यासाठी आणि यकृताला विषबाधापासून वाचविणारे तपशील पैलूंच्या अस्तित्वामुळे, जायफळमध्ये यकृत-संरक्षणाचे कार्य आहे. जायफळ यकृताच्या एकूण कार्यावरही नियंत्रण ठेवते आणि यकृतातील दाहक-विरोधी इमारतींमुळे जळजळ कमी करते.

  दीपन (भूक वाढवणारा) तसेच पाचन (अन्न पचन) वैशिष्ट्यांचा परिणाम म्हणून, जायफळ सहज पचन करण्यास मदत करते आणि यकृत कार्य वाढवते.

  Question. नैराश्य किंवा चिंता व्यवस्थापित करण्यासाठी जायफळ उपयुक्त आहे का?

  Answer. होय, त्याच्या एंटीडिप्रेसंट निवासी गुणधर्मांमुळे, जायफळ चिंता तसेच नैराश्याच्या उपचारांमध्ये फायदेशीर आहे. जायफळ मेंदूतील न्यूरोट्रांसमीटरशी जोडून कार्य करते जे चिंता आणि चिंता नियंत्रित करते.

  जायफळ तुम्हाला तणाव आणि चिंता तसेच चिंतेची चिन्हे आणि लक्षणे हाताळण्यास मदत करू शकते. वात, आयुर्वेदानुसार, शरीराच्या सर्व क्रिया आणि क्रियांसह न्यूरोलॉजिकल सिस्टमवर परिणाम करते. वात विसंगती हे चिंता आणि तणावाचे प्राथमिक स्त्रोत आहे. जायफळ वात दोष स्थिर करते, जे चिंता लक्षणांपासून मुक्त होण्यास मदत करते.

  Question. जायफळ त्वचेसाठी चांगले आहे का?

  Answer. होय, जायफळ त्वचेसाठी फायदेशीर आहे. जायफळचे मॅसेलिग्नन त्वचेचे रंगद्रव्याचे प्रतिनिधी म्हणून काम करते. हे मेलेनिन रंगद्रव्याच्या विकासात तसेच संचयनास अडथळा आणते. यात दाहक-विरोधी आणि अँटिऑक्सिडंट परिणामांचा समावेश आहे. त्याचप्रमाणे यात अँटी-फोटोजिंग निवासी गुणधर्म आहेत. हे अतिनील किरणांच्या घातक प्रभावांपासून त्वचेचे रक्षण करते.

  रोपन (पुनर्प्राप्ती) वैशिष्ट्यामुळे, जायफळ किंवा त्याचे तेल बाहेरून वापरल्यास त्वचेसाठी मौल्यवान आहे.

  Question. जायफळ दातांसाठी चांगले आहे का?

  Answer. होय, जायफळ दातांसाठी फायदेशीर आहे. जायफळाच्या मॅसेलिग्ननमध्ये शक्तिशाली अँटीकेरियोजेनिक (दात किड-प्रतिबंधक) गुणधर्म आहेत. हे मौखिक विषाणूंना वाढण्यापासून थांबवते. हे दातांवर जीवाणूजन्य बायोफिल्म्सचे उत्पादन प्रतिबंधित करते. याचा परिणाम म्हणून दंत क्षय होण्याची शक्यता कमी असते. हे पीरियडॉन्टल स्थितीशी संबंधित वेदना आणि सूज देखील शांत करते.

  Question. त्वचा पांढरे करणे साठी Nutmeg वापरले जाऊ शकते ?

  Answer. त्वचा गोरी करण्यासाठी जायफळ वापरता येते. त्याचे अँटी-बॅक्टेरियल, अँटीऑक्सिडंट आणि एंटी-इंफ्लेमेटरी निवासी गुणधर्म यात योगदान देतात. रंग तसेच डाग कमी करून त्वचेचा रंग सुधारण्यास मदत होऊ शकते.

  त्वचा उजळण्यासाठी जायफळ वापरता येते. त्याची रोपण (उपचार) इमारत चेहऱ्यावरील रंगांच्या व्यवस्थापनात मदत करते.

  Question. जायफळ मुरुम कमी करण्यास मदत करू शकते?

  Answer. होय, अँटी-बॅक्टेरियल तसेच अँटिऑक्सिडंट उच्च गुणांमुळे, जायफळ मुरुमांवर उपचार करण्यास मदत करू शकते. हे त्वचेवर जंतूंच्या वाढीस प्रतिबंध करते आणि सूक्ष्मजीवांचा प्रसार रोखते. त्याच्या दाहक-विरोधी निवासी किंवा व्यावसायिक गुणधर्मांमुळे, त्वचेची दुरुस्ती करून सूज कमी होते.

  SUMMARY

  गदा किंवा जावित्री हे जायफळ बियाण्यावरील मांसल लाल जाळीसारखे त्वचेचे आवरण आहे ज्याचा अतिरिक्त मसाला म्हणून वापर केला जातो. त्याच्या एंटीडिप्रेसंट निवासी गुणधर्मांमुळे, जायफळ तणाव आणि चिंता आणि दुःखात मदत करू शकते.