चिरोंजी (बुकनानिया फेकणे)

उत्तर, पूर्व, तसेच मध्य भारतातील विदेशी जंगले चिरोंजीचे घर आहेत, ज्याला चारोळी असेही म्हणतात.^(HR/1)

हे बियाणेयुक्त फळे तयार करते जे मोठ्या प्रमाणात सुकामेवा म्हणून वापरले जाते. खीर, आइस्क्रीम आणि लापशी यांसारख्या मिष्टान्नांना चव आणि पोषक द्रव्ये देण्यासाठी याचा मोठ्या प्रमाणावर वापर केला जातो. चिरोंजीचे अँटी-सेक्रेटरी गुणधर्म गॅस्ट्रिक स्राव कमी करून पोटातील अल्सर टाळण्यास मदत करू शकतात. रक्तातील ग्लुकोजची पातळी कमी करणार्‍या अँटिऑक्सिडंट वैशिष्ट्यांमुळे ते मधुमेहाच्या व्यवस्थापनात देखील मदत करू शकते. चिरोंजीतील तुरट आणि दाहक-विरोधी गुणांमुळे ते जखमा भरण्यासाठी फायदेशीर ठरते. त्याचे प्रतिजैविक गुणधर्म त्वचेच्या संक्रमणास प्रतिबंध करण्यास देखील मदत करतात. आयुर्वेदानुसार, त्याच्या सीता (थंड) वैशिष्ट्यांमुळे, चिरोंजीच्या बियांची पेस्ट गुलाबपाणी किंवा दुधासह त्वचेवर लावल्यास मुरुम आणि चिडचिड नियंत्रित करण्यास मदत होते.

चिरोंजी या नावानेही ओळखले जाते :- बुकनानिया लांझान, सिरोनाजी, सिरेंजी, चिरंजी, चारोली, प्रियाला, चिरौंजी, सन्ना, प्रसारक, ललना, सन्नाकद्रू, धनु, धनुस

चिरोंजी येथून मिळते :- वनस्पती

चिरोंजीचे उपयोग आणि फायदे:-

बर्‍याच वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, चिरोंजीचे उपयोग आणि फायदे खाली नमूद केले आहेत.^(HR/2)

• सामान्य कमजोरी : चिरोंजी दैनंदिन जीवनात सामान्य कमजोरी किंवा थकवा दूर करण्यास मदत करू शकते. थकवा म्हणजे थकवा, अशक्तपणा किंवा उर्जेची कमतरता. थकवा याला आयुर्वेदात क्लमा असेही म्हणतात आणि ते असंतुलित कफ दोषामुळे होते. आपल्या दैनंदिन आहारात चिरोंजी बियांचा समावेश असलेल्या बाल्या (शक्ती देणारा) आणि त्रिदोष संतुलित गुणधर्मांमुळे थकवाची लक्षणे दूर करण्यास मदत होते. मूठभर चिरोंजीच्या बिया घ्या. खीर किंवा हलवा यांसारखे गोड पदार्थ सजवा. अशक्तपणाच्या लक्षणांपासून मुक्त होण्यासाठी, नाश्ता किंवा दुपारच्या जेवणात खा.
• पुरुष लैंगिक बिघडलेले कार्य : पुरुष लैंगिक बिघडलेले कार्य हे नावाप्रमाणेच पुरुष लैंगिक कृतीच्या सदोष कार्याचा संदर्भ देते. हा विकार कामवासनेचा अभाव, किंवा लैंगिक क्रियाकलापांमध्ये गुंतण्याची इच्छा नसणे किंवा लैंगिक क्रियाकलापानंतर वीर्य लवकर बाहेर पडणे आणि कमीतकमी लिंग उत्तेजित होणे म्हणून प्रकट होतो. याला शीघ्रपतन किंवा लवकर स्त्राव असेही म्हणतात. चिरोंजीची वृष्टी (कामोत्तेजक) गुणधर्म लैंगिक बिघडलेल्या कार्याच्या उपचारात मदत करतात. हे तग धरण्याची क्षमता सुधारण्यात आणि लैंगिक बिघडलेले कार्य कमी करण्यात मदत करते. चिरोंजी बियाण्यांसाठी उपयुक्त सूचना. a मूठभर चिरोंजी बिया गोळा करा. b त्यांना दुधात उकळी आणा. c या शिजवलेल्या चिरोंजी मिश्रित दुधात बदामासारखे काही सुकामेवा घाला. d तात्काळ परिणाम मिळविण्यासाठी दिवसातून एकदा, विशेषत: निजायची वेळ आधी घ्या.
• हायपर पिग्मेंटेशन : जेव्हा त्वचा उष्णतेच्या किंवा सूर्याच्या संपर्कात येते तेव्हा शरीरातील पित्त दोष दाह होतो, परिणामी हायपर पिग्मेंटेशन होते. रोपण (बरे करणे) आणि सीता (कूलिंग) गुणधर्मांमुळे, चिरोंजी बियांचे तेल टॅनिंग आणि रंगद्रव्य कमी करण्यास मदत करते. चिरोंजी तेल उपयुक्त सूचना अ. तुमच्या तळहातावर (आवश्यकतेनुसार) चिरोंजी तेलाचे काही थेंब घाला. c ते एक्स्ट्रा व्हर्जिन ऑलिव्ह किंवा बदाम तेलाने एकत्र करा. c हायपरपिग्मेंटेशनच्या संकेतापासून मुक्त होण्यासाठी, दिवसातून एकदा किंवा दोनदा हे मिश्रण प्रभावित भागात वापरा.
• पुरळ आणि मुरुम : “आयुर्वेदानुसार, कफ-पित्त दोष असलेल्या त्वचेचा प्रकार असलेल्या व्यक्तीला मुरुम आणि मुरुम होण्याची शक्यता असते.” कफाच्या वाढीमुळे सीबमचे उत्पादन आणि छिद्र अवरोध वाढल्याने पांढरे आणि ब्लॅकहेड्स दोन्ही तयार होतात. आणखी एक घटक म्हणजे पिट्टा उत्तेजित होणे, जे लाल पापुद्रे (अडथळे) आणि पू-भरलेल्या जळजळांच्या निर्मितीद्वारे वैशिष्ट्यीकृत आहे. चिरोंजीचे पित्त-कफ संतुलन आणि सीता (थंड) गुण मुरुमांच्या व्यवस्थापनात मदत करतात. हे पांढरे आणि ब्लॅकहेड्सचे उत्पादन रोखण्यास आणि कमी करण्यास मदत करते आणि प्रभावित भागात थंड करते. चिरोंजी बियाणे पावडर: उपयुक्त सूचना अ. चिरोंजीच्या बियांची पावडर लागेल तेवढी घ्या. b गुलाबपाणी किंवा दुधात मिसळून त्याची पेस्ट बनवा. c प्रभावित क्षेत्रावर उपचार करण्यासाठी ते वापरा. d प्रक्रिया पूर्ण होण्यासाठी 20-30 मिनिटे द्या. e पाण्याने स्वच्छ धुवा; f मुरुम आणि मुरुम दूर करण्यासाठी आठवड्यातून दोनदा पुनरावृत्ती करा.

Video Tutorial

चिरोंजी वापरताना घ्यावयाची काळजी:-

अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, चिरोंजी (बुकनानिया लॅन्झान) घेताना खालील सावधगिरी बाळगणे आवश्यक आहे.^(HR/3)

• चिरोंजी घेताना घ्यावयाची विशेष खबरदारी:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, चिरोंजी (बुकनानिया लॅन्झान) घेताना खालील विशेष खबरदारी घेणे आवश्यक आहे.^(HR/4)

  • स्तनपान : कारण स्तनपानादरम्यान चिरोंजीचा वापर टिकवून ठेवण्यासाठी पुरेसा वैज्ञानिक डेटा नाही. परिणामी, स्तनपान करताना चिरोंजीचा वापर करण्यापूर्वी क्लिनिकल सूचना प्राप्त करणे चांगले.
  • गर्भधारणा : गर्भधारणेदरम्यान चिरोंजीच्या वापरास समर्थन देण्यासाठी पुरेसा क्लिनिकल डेटा नसल्यामुळे. परिणामी, गर्भधारणेदरम्यान चिरोंजीचा वापर करण्यापूर्वी वैद्यकीय सल्ले घेणे चांगले.

  चिरोंजी कसे घ्यावे:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, चिरोंजी (बुचनानिया लॅन्झान) खाली नमूद केलेल्या पद्धतींमध्ये घेतले जाऊ शकतात.^(HR/5)

  चिरोंजी किती घ्याव्यात:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासानुसार, चिरोंजी (बुचनानिया लॅन्झान) खाली नमूद केलेल्या प्रमाणात घेतले पाहिजे.^(HR/6)

  चिरोंजी चे दुष्परिणाम:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, चिरोंजी (बुकनानिया लॅन्झन) घेताना खालील दुष्परिणाम विचारात घेणे आवश्यक आहे.^(HR/7)

  • या औषधी वनस्पतीच्या दुष्परिणामांबद्दल अद्याप पुरेसा वैज्ञानिक डेटा उपलब्ध नाही.

  चिरोंजीशी संबंधित वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न:-

  Question. कच्च्या चिरोंजीच्या बिया खाऊ शकतात का?

  Answer. चिरोंजी बिया कच्च्या स्वरूपात घेऊ शकता. त्यांचा वापर हलवा, खीर तसेच इतर विविध पदार्थांसारख्या विविध पदार्थांना सजवण्यासाठी केला जातो. बियांची चव वाढवण्यासाठी ते भाजून किंवा तळलेले असू शकतात.

  Question. चिरोंजी बिया साठवण्याचा सर्वोत्तम मार्ग कोणता आहे?

  Answer. चिरोंजी बियाणे खोलीच्या तापमानाच्या पातळीवर अभेद्य कंटेनरमध्ये थोड्या काळासाठी ठेवता येते. तथापि, ते दीर्घकाळ टिकण्यासाठी फ्रीज फ्रीजरमध्ये जतन केले पाहिजेत.

  Question. चिरोंजी मधुमेहासाठी उपयुक्त आहे का?

  Answer. होय, चिरोंजीचे अँटी-डायबेटिक आणि अँटीऑक्सिडंट टॉप गुण मधुमेह मेल्तिसमध्ये मदत करू शकतात. चिरोंजीतील अँटी-ऑक्सिडंट्स (फ्लॅव्होनॉइड्स) स्वादुपिंडाच्या पेशींना मुक्त अत्यंत हानीपासून वाचवतात आणि त्याचप्रमाणे इन्सुलिन निर्मितीला चालना देतात. परिणामी, रक्तातील साखरेचे प्रमाण कमी केले जाते.

  Question. चिरोंजीमुळे कोलेस्टेरॉलची पातळी कमी होऊ शकते का?

  Answer. होय, चिरोंजीचे अँटिऑक्सिडंट आणि अँटीहायपरलिपिडेमिक शीर्ष गुण कोलेस्टेरॉलचे प्रमाण नियंत्रित करण्यास मदत करू शकतात. हे एकंदर कोलेस्टेरॉल, नकारात्मक कोलेस्टेरॉल (LDL), तसेच ट्रायग्लिसराइड पातळी कमी करते आणि ग्रेट कोलेस्ट्रॉल डिग्री (HDL) वाढवते. त्यामुळे कोलेस्टेरॉलचे प्रमाण नियंत्रित ठेवता येते.

  Question. चिरोंजी अतिसारात फायदेशीर आहे का?

  Answer. होय, चिरोंजी अतिसाराच्या उपचारात मदत करू शकते. विशिष्ट घटकांच्या (टॅनिन्स) परिणामी त्यात अतिसारविरोधी निवासी गुणधर्म आहेत. हे आतड्यांसंबंधी मार्गाची गतिशीलता कमी करून तसेच विष्ठेची नियमितता कमी करून अतिसाराचे व्यवस्थापन करते.

  कश्यया (तुरट) तसेच सीता (थंड) या उच्च गुणांमुळे चिरोंजीची साल अतिसाराची चिन्हे आणि लक्षणे नियंत्रित करण्यासाठी उपयुक्त आहे. हे अतिसाराची लक्षणे कमी करण्यास तसेच पाणचट विष्ठेची नियमितता नियंत्रित करण्यास मदत करते.

  Question. अॅनिमिया मध्ये Chironji seeds वापरले जाऊ शकते का?

  Answer. त्याच्या अँटीअनेमिक निवासी गुणधर्मांमुळे, चिरोंजीच्या बिया अॅनिमियाच्या उपचारात उपयुक्त ठरू शकतात. त्यात काही भाग (खनिजे, जीवनसत्त्वे आणि असेच) असतात जे अस्थिमज्जा रक्त संश्लेषण उत्तेजित करतात आणि लाल रक्तपेशींची संख्या देखील वाढवतात. तसेच ल्युकोसाइट्सची निर्मिती वाढवून शरीराची रोगप्रतिकारक शक्ती सुधारते.

  Question. गॅस्ट्रिक अल्सरमध्ये चिरोंजी उपयुक्त आहे का?

  Answer. होय, चिरोंजी पोटातील गळूला मदत करू शकते कारण त्यात अँटी-ऑक्सिडंट्स (फ्लॅव्होनॉइड्स) असतात जे पोटाच्या श्लेष्मल त्वचेला पूरक रॅडिकल नुकसानापासून वाचवतात. त्याच्या अँटी-सिक्रेटरी प्रभावामुळे, ते त्याचप्रमाणे गॅस्ट्रिक स्राव तसेच आम्लता पातळी कमी करते.

  अपचन आणि पित्त दोषाची चिंता ही पोटात गळू होण्याचे सर्वात सामान्य कारण आहे. यामुळे बर्‍याचदा जळजळीचा अनुभव येतो. पित्त सुसंवाद आणि सीता (वातानुकूलित) उत्कृष्ट गुणांमुळे, चिरोंजी जठरासंबंधी अल्सरच्या व्यवस्थापनास मदत करते, जठरासंबंधी गळू जळण्याची चिन्हे कमी करते.

  Question. चिरोंजीमुळे ताण कमी होतो का?

  Answer. होय, चिरोंजीची पाने तणाव कमी करण्यास मदत करू शकतात. काही घटकांमुळे त्यात अँटीऑक्सिडंट क्षमता असते. हे अँटी-ऑक्सिडंट्स पूर्णपणे मुक्त रॅडिकल्सशी लढतात, ज्यामुळे तणाव आणि चिंता निर्माण होते.

  Question. चिरोंजीचा उपयोग साप चावताना करता येईल का?

  Answer. त्याच्या विषरोधी गुणधर्मांमुळे, चिरोंजीचा उपयोग सापाच्या हल्ल्यांना तोंड देण्यासाठी केला जाऊ शकतो. त्यात टॅनिन असतात, जे सर्पाच्या विषामध्ये आढळणाऱ्या निरोगी प्रथिनांसह एक पदार्थ तयार करतात. यामुळे, ते सापाच्या विषाच्या विषबाधाचा सामना करते.

  Question. चिरोंजी मेमरी बूस्टर आहे का?

  Answer. होय, चिरोंजीचे न्यूरोप्रोटेक्टिव्ह प्रभाव असल्यामुळे ते स्मरणशक्ती वाढविण्यात मदत करू शकते. हे मनातील न्यूरोट्रांसमीटर (एसिटिलकोलीन) चे उत्पादन वाढवून स्मृतीसारख्या मनाच्या प्रक्रिया सुधारण्यास मदत करते. हे त्याचप्रमाणे सीरम कोलेस्टेरॉलची पातळी कमी करते, जे अल्झायमर आजार असलेल्यांमध्ये सामान्यतः जास्त असते. परिणामी, अल्झामियरच्या आजाराची सुरुवात टाळण्यास मदत होते.

  Question. चिरोंजी जखम भरण्यास मदत करते का?

  Answer. होय, चिरोंजीचे तुरट आणि दाहक-विरोधी गुण जखमा भरण्यास मदत करू शकतात. कोलेजन उत्पादन वाढवून, ते जखमेच्या आकुंचन आणि बंद देखील वाढवते. हे त्याच्या प्रतिजैविक गुणांमुळे संक्रमण टाळून जखमेच्या उपचारांना देखील गती देते.

  कोणतीही बाह्य दुखापत एक जखम तयार करते, ज्यामुळे अस्वस्थता तसेच सूज येते. रोपण तसेच सीता (आश्चर्यकारक) गुणांमुळे, चिरोंजी पेस्ट किंवा तेल दुखापत बरे होण्यास मदत करते.

  Question. चिरोंजी त्वचेच्या आजारांवर फायदेशीर आहे का?

  Answer. त्वचेच्या समस्यांमध्‍ये चिरोंजीच्‍या महत्‍त्‍वाचे समर्थन करण्‍यासाठी पुरेशी वैज्ञानिक माहिती नसली तरी. त्याच्या अँटिऑक्सिडंट वैशिष्ट्यांचा परिणाम म्हणून, चिरोंजी तेल त्वचेच्या काही समस्या जसे की मुरुम किंवा खुणा दूर करण्यास मदत करू शकते.

  त्वचेचे आजार पित्त दोषाच्या असमानतेमुळे होतात, ज्यामुळे खाज सुटू शकते आणि जळजळ देखील होऊ शकते. पिट्टा संतुलित आणि रोपण (उपचार) गुणांचा परिणाम म्हणून, चिरोंजी पेस्ट किंवा तेल त्वचेच्या समस्या सुधारण्यास मदत करू शकते. हे खाज सुटणे तसेच चिडचिडेपणा दूर करते, तसेच खराब झालेल्या भागाला थंड प्रभाव देते.

  SUMMARY

  हे बियाणेयुक्त फळे तयार करते जे वाळलेल्या फळे म्हणून मोठ्या प्रमाणावर वापरले जातात. खीर, आइस्क्रीम आणि ग्रेल यांसारख्या मिष्टान्नांना चव आणि पोषक द्रव्ये देण्यासाठी याचा वापर केला जातो.