कापूर (दालचिनी कापूरा)

कापूर, ज्याला कपूर देखील म्हणतात, एक स्फटिकासारखे पांढरे पदार्थ आहे ज्याचा तिखट वास आणि चव देखील आहे.^(HR/1)

नैसर्गिक कीटकनाशक म्हणून घरात कापूर जाळल्याने जंतू नष्ट होण्यास आणि हवा शुद्ध होण्यास मदत होते. कापूर, माफक प्रमाणात गुळात मिसळल्यास, कफनाशक गुणधर्मांमुळे खोकला कमी होतो. हे फुफ्फुसातील श्लेष्मल त्वचा साफ करते आणि श्वास घेणे सोपे करते. त्याच्या अँटीफंगल आणि बॅक्टेरियाच्या वाढीस प्रतिबंध करणारा पदार्थ गुणांमुळे, कापूर पाण्याचा वापर त्वचेच्या संसर्गावर उपचार करण्यासाठी केला जातो. तुमचा चेहरा नियमितपणे कापूरच्या पाण्याने धुतल्याने जिवाणूंची वाढ कमी होते आणि तुम्हाला तरुण दिसणारी त्वचा मिळते. डोक्यातील कोंडा, टाळूला खाज सुटणे आणि उवांचा प्रादुर्भाव टाळूला कापूर तेलाने मोहरी किंवा नारळाच्या तेलाने मसाज करून नियंत्रित केले जाऊ शकते. सर्वोत्तम उपचारात्मक परिणामांसाठी नारळाच्या तेलासोबत कापूर वापरावा. कापूर फक्त डॉक्टरांच्या निर्देशानुसारच वापरावा. कापूर लहान डोसमध्ये वापरला पाहिजे कारण त्याचा जास्त प्रमाणात अपचन, मळमळ आणि उलट्या होऊ शकतात.

कापूर म्हणूनही ओळखले जाते :- दालचिनी कॅम्फोरा, कर्पुरा, कर्पूर, कापूर, कर्पुरम, चुटक्कापुरम, कापूरल, कापुरा, करप्रम, कर्पुरामु, रियाही कपूर, काफोरा.

पासून कापूर मिळतो :- वनस्पती

कापूरचे उपयोग आणि फायदे:-

अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, कॅम्फर (दालचिनी कॅम्फोरा) चे उपयोग आणि फायदे खाली नमूद केले आहेत.^(HR/2)

• खोकला : खोकल्याला आयुर्वेदात कास रोग म्हणतात आणि ते खराब पचनामुळे होते. फुफ्फुसात श्लेष्माच्या रूपात अमा (दोष पचनामुळे शरीरातील विषारी शिल्लक) जमा होणे हे अयोग्य आहार आणि अपुरा कचरा काढणे यामुळे होते. सीता (थंड) गुणवत्ता असूनही, खाण्यायोग्य कापूर अमा कमी करण्यात महत्वाची भूमिका बजावते आणि फुफ्फुसातून श्लेष्मा बाहेर टाकण्यास मदत करते.
• अपचन : अग्निमांड्य (कमकुवत पाचन अग्नी) हे अपचनाचे एक कारण आहे आणि खाण्यायोग्य कापूर, त्याच्या दीपन (भूक वाढवणारा) आणि पाचन (पचन) गुणांसह, अग्निमांड्य (कमकुवत पचनशक्ती) सुधारण्यास मदत करते. तथापि, कापूर लहान डोसमध्ये घेणे चांगले आहे कारण जास्त प्रमाणात अपचन, मळमळ आणि उलट्या होऊ शकतात.
• लठ्ठपणा : आयुर्वेदानुसार आहार आणि जीवनशैली हे लठ्ठपणाचे प्रमुख कारण आहे. हे पाचक अग्नी कमी करते, अमा तयार होण्यास प्रोत्साहन देते आणि मेडा धातूमध्ये असंतुलन निर्माण करते, परिणामी वजन वाढते. दीपन (भूक वाढवणारे) आणि पाचन (पचन) वैशिष्ट्यांमुळे, खाण्यायोग्य कापूर पाचन स्राव वाढवतो आणि अमा (चुकीच्या पचनामुळे शरीरातील विषारी अवशेष) कमी करतो. खाण्यायोग्य कापूरमध्ये लेखना (स्क्रॅपिंग) प्रभाव देखील असतो, ज्यामुळे शरीरातील अतिरिक्त चरबी कमी होण्यास मदत होते.
• खोकला : खोकला आणि त्यांच्या लक्षणांवर उपचार करण्यासाठी कापूर उपयुक्त आहे. कापूरमध्ये ट्युसिव्ह गुणधर्म आहेत, म्हणून ते खोकला लांबवते आणि खोकल्याची वारंवारता कमी करते.
  कफ असंतुलन आणि खराब पचन यांमुळे खोकला होतो. आपण जे अन्न घेतो ते पूर्ण पचत नाही तेव्हा अमा तयार होतो. ही अमा थुंकीच्या रूपात श्वसन प्रणालीमध्ये प्रवेश करते, ज्यामुळे खोकला आणि रक्तसंचय होते. कापूरच्या कफाचे संतुलन साधण्याचे कार्य ते रक्तसंचय आणि खोकला निवारक बनवते. 1. थोडासा कापूर घ्या आणि त्वचेला लावा. 2. ते नारळाच्या तेलाने एकत्र करा आणि छातीत किंवा पाठीवर मसाज करा किंवा वाष्पीकरणाद्वारे कापूर श्वास घ्या. 3. अप्पर रेस्पीरेटरी ट्रॅक्ट इन्फेक्शन असलेल्या मुलांसाठी हा सर्वात प्रभावी उपचार आहे ज्यांना रात्रीचा खोकला, रक्तसंचय आणि झोपेच्या समस्या आहेत.
• स्थानिक ऍनेस्थेसिया (विशिष्ट क्षेत्रातील उती सुन्न होणे) : कापूर संधिवात, जखम, स्नायू आणि अस्थिबंधन ताण, कमकुवत हाडे आणि पाठीच्या खालच्या भागात वेदना कमी करण्यास मदत करते. कापूरचा उपयोग बाम आणि लिनिमेंट्समध्ये स्थानिक वेदनाशामक म्हणून केला जातो कारण त्याच्या अँटी-नोसिसेप्टिव्ह गुणधर्मांमुळे. कॅम्फरचे टेरपेनॉइड्स वेदना ग्रहण करणाऱ्यांना जोडतात, त्यांना संवेदनाक्षम करतात आणि दीर्घकालीन वेदना आराम देतात.
  कापूर हे प्रक्षोभक आहे कारण ते रक्त प्रवाह वाढवून उबदारपणाची भावना निर्माण करते. त्याच्या सीता (थंड) वर्णामुळे, त्याचा नंतर शांत आणि थंड प्रभाव पडतो. जेव्हा कापूर प्रभावित भागात लावला जातो तेव्हा अस्वस्थता दूर होण्यास मदत होते. टिप्स: 1. चिमूटभर कापूर पावडर घ्या. 2. खोबरेल तेल किंवा मोहरीच्या तेलाने एकत्र करा. 3. वेदना कमी करण्यासाठी, दिवसातून एकदा किंवा दोनदा प्रभावित भागाची मालिश करा.
• ऑस्टियोआर्थराइटिस : कापूर, जेव्हा बाहेरून लावला जातो, तेव्हा ते प्रक्षोभक म्हणून काम करते, ऑस्टियोआर्थरायटिसमध्ये वेदना कमी करते. कापूर हे प्रक्षोभक आहे कारण ते रक्त प्रवाह वाढवून उबदारपणाची भावना निर्माण करते. त्याच्या सीता (थंड) वर्णामुळे, त्याचा नंतर शांत आणि थंड प्रभाव पडतो. जेव्हा कापूर प्रभावित भागात लावला जातो तेव्हा अस्वस्थता दूर होण्यास मदत होते. रोपण (उपचार) स्वभावामुळे, ते स्थानिक दाह कमी करण्यास देखील मदत करते. 1. कापूर तेलाचे 2-5 थेंब तळहातावर लावा. 2. मोहरी किंवा खोबरेल तेल एकत्र करून पेस्ट बनवा. 3. ऑस्टियोआर्थरायटिसमध्ये वेदना कमी करण्यासाठी, दिवसातून एक किंवा दोनदा प्रभावित भागाची मालिश करा.
• त्वचा संक्रमण : कापूरचे अँटी-इन्फेक्टीव्ह आणि अँटी-प्रुरिटिक गुणधर्म त्वचेच्या जळजळीवर उपचार करण्यासाठी उपयुक्त ठरतात.
  कॅम्फरचे रोपन (उपचार) फंक्शन त्वचेची जळजळ आणि खाज कमी करण्यास मदत करते आणि शांत प्रभाव निर्माण करते. 1. एक कापूर घ्या. 2. कोमट पाण्यात वितळल्यानंतर प्रभावित भागात ते लावा.
• मूळव्याध : कापूरचा कूलिंग इफेक्ट सूज, जळजळ आणि मूळव्याधातील वेदना कमी करण्यास मदत करतो. त्याचे रोपण (उपचार) गुणधर्म देखील उपचार प्रक्रियेला गती देण्यास मदत करतात. टीप: १. कापूर तेलाचे २-५ थेंब तळहातावर टाका. 2. थोड्या प्रमाणात खोबरेल तेलाने एकत्र करा. 3. अस्वस्थता आणि सूज दूर करण्यासाठी मूळव्याध वस्तुमानावर दिवसातून एक किंवा दोनदा ते लावा.

Video Tutorial

कापूर वापरताना घ्यावयाची काळजी:-

अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, कॅम्फर (दालचिनी कॅम्फोरा) घेताना खालील सावधगिरी बाळगणे आवश्यक आहे.^(HR/3)

• एपिलेप्सी आणि पार्किन्सन आजाराच्या बाबतीत कॅम्फरच्या वापरापासून दूर रहा कारण त्याचे काही दुष्परिणाम होऊ शकतात.
• तुमच्या डॉक्टरांचा सल्ला घेतल्यानंतरच तोंडाने कापूर घ्या.
• तुम्हाला यकृताचा आजार असल्यास कॅम्फरच्या तोंडी सेवनापासून दूर रहा कारण त्यामुळे यकृताला नुकसान होऊ शकते.
• कापूर तेल शरीरावर वापरण्यापूर्वी तिळाच्या तेलासारख्या मूळ तेलामध्ये पाणी टाकल्यानंतर वापरणे आवश्यक आहे.

• कापूर घेताना विशेष खबरदारी घ्यावी:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, कॅम्फर (दालचिनी कॅम्फोरा) घेताना खालील विशेष खबरदारी घेणे आवश्यक आहे.^(HR/4)

  • स्तनपान : स्तनपान करताना कापूर खाऊ नये.
    नर्सिंग करताना कापूर त्वचेशी संबंधित नसावा.
  • हृदयविकार असलेले रुग्ण : तुम्हाला हायपरटेन्शन असल्यास, कॅम्फर वापरण्यापासून दूर राहा किंवा वैद्यकीय मार्गदर्शनाखाली घ्या कारण ते उच्च रक्तदाब वाढवू शकते.
  • गर्भधारणा : गरोदरपणात कापूर खाऊ नये.
    गरोदरपणात कापूर त्वचेशी संबंधित नसावा.
  • ऍलर्जी : कापूर खराब झालेल्या किंवा खराब झालेल्या त्वचेवर वापरणे आवश्यक नाही कारण ते प्रतिकूल परिणाम देऊ शकतात.
    तुमची त्वचा अतिसंवेदनशील असल्यास, नारळ तेल किंवा इतर कोणत्याही त्वचेच्या लोशनसोबत कापूर वापरा.

  कापूर कसा घ्यावा:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, कापूर (दालचिनी कॅम्फोरा) खाली नमूद केलेल्या पद्धतींमध्ये घेता येईल.^(HR/5)

  • गूळ सह कापूर पावडर : एक चिमूटभर कापूर पावडर घ्या. त्यात काही मिश्री किंवा गूळ घाला. हे मिश्रण दिवसातून दोन वेळा डिश नंतर घ्या.
  • कापूर ग्रॅन्युल्स : एक चिमूटभर खाण्यायोग्य कापूर दाणे घ्या. त्यात थोडा गूळ घाला. हे मिश्रण दिवसातून दोनदा डिश नंतर घ्या
  • नारळाच्या तेलासह कापूर पावडर : एक चिमूटभर कापूर पावडर घ्या. त्वचेवर वापरण्याव्यतिरिक्त ते खोबरेल तेलात मिसळा. बुरशीजन्य संसर्ग व्यवस्थापित करण्यासाठी हा उपाय आठवड्यातून एक ते तीन वेळा वापरा.
  • तिळाच्या तेलासह कापूर तेल : एक चिमूटभर कापूर पावडर घ्या. त्वचेवर वापरण्याव्यतिरिक्त ते तिळाच्या तेलात मिसळा. सांधेदुखीचे समाधान मिळवण्यासाठी हा उपाय दिवसातून एकदा वापरा.

  कापूर किती घ्यावा:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, कापूर (दालचिनी कॅम्फोरा) खाली नमूद केलेल्या प्रमाणात घेतले पाहिजे.^(HR/6)

  • कापूर पावडर : दिवसातून एकदा किंवा दोनदा एक चिमूटभर
  • कापूर ग्रॅन्युल्स : तुमच्या डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार घ्या.
  • कापूर तेल : 5 ते दहा कमी किंवा आपल्या गरजेनुसार

  कॅम्फरचे दुष्परिणाम:-

  अनेक वैज्ञानिक अभ्यासांनुसार, कॅम्फर (दालचिनी कॅम्फोरा) घेताना खालील दुष्परिणाम विचारात घेणे आवश्यक आहे.^(HR/7)

  • या औषधी वनस्पतीच्या दुष्परिणामांबद्दल अद्याप पुरेसा वैज्ञानिक डेटा उपलब्ध नाही.

  कापूरशी संबंधित वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न:-

  Question. कापूर तेलाचे रासायनिक घटक कोणते आहेत?

  Answer. कापूरमध्ये 1,8 सिनेओल, लिमोनेन, सबिनेन, पी-सायमेन, कॅम्फेन, तसेच बी-मायसेरीन असतात, या सर्वांमध्ये ब्रॉन्कोडायलेटर, दाहक-विरोधी, आरामदायी, अँटीडिप्रेसंट, बॅक्टेरियाच्या वाढीस प्रतिबंध करणारा पदार्थ, तसेच अँटीऑक्सिडेंट यांसारख्या वैद्यकीय इमारती आहेत.

  Question. कृत्रिम किंवा कृत्रिम कापूर म्हणजे काय?

  Answer. प्रयोगशाळेत कापूर तयार करण्यासाठी टर्पेन्टाइनच्या तेलाचा वापर केला जाऊ शकतो. सिंथेटिक कापूर सुगंधी, कीटकनाशक आणि धार्मिक समारंभांसह विविध अनुप्रयोगांमध्ये वापरला जातो. कापूर वापरण्यापूर्वी, त्याच्या वैधतेची पुष्टी करणे चांगली कल्पना आहे.

  Question. कापूर गोळे म्हणजे काय?

  Answer. मॉथ राउंड हे कापूर फेऱ्यांचे दुसरे नाव आहे. ते लहान पांढरे गोलाकार आहेत ज्याचा वापर कपडे आणि इतर विविध वस्तू ठेवण्यासाठी केला जातो ज्यांना कीटक आणि कीटकांचा धोका असतो.

  Question. कापूर खाण्यायोग्य आहे का?

  Answer. भारतीय स्वयंपाकात वापरल्या जाणार्‍या ‘खाद्य कापूर’ला पाच कर्पूरम म्हणतात, जे हिरव्या कापूरसारखे आहे. कापूर देखील चव घटक म्हणून विविध पदार्थांमध्ये वापरला जातो.

  कापूर 2 प्रकारात उपलब्ध आहे: खाण्यायोग्य आणि अखाद्य. हे खाण्यायोग्य कापूर आहे जे आयुर्वेदिक औषधांमध्ये प्रवेश करते. तरीसुद्धा, खाण्यायोग्य कापूरचे प्रतिकूल परिणाम होऊ शकतात म्हणून, ते वैद्यकीय मार्गदर्शनाखाली वापरणे चांगले.

  Question. कापूरचे विविध प्रकार कोणते उपलब्ध आहेत?

  Answer. कायदेव निघंटूने आयुर्वेदिक पुस्तकांमध्ये कापूरचे 3 प्रकार प्रकट केले: ईशावास, हिम कापूर, तसेच पिताश्रय. त्याचप्रमाणे ते 2 प्रकारांमध्ये विभागले गेले: पाकवा (सिंथेटिक) आणि अपक्वा (सर्व-नैसर्गिक) (सर्व-नैसर्गिक). आजकाल, कापूर संश्लेषित करण्यासाठी टर्पेन्टाइनचा वापर केला जातो; तरीसुद्धा, हे केवळ धार्मिक प्रसादासाठी आणि उपचारात्मक उद्दिष्टांशिवाय वापरले जाते.

  Question. नागीण ग्रस्त रुग्णांमध्ये कॅम्फरचा वापर केला जाऊ शकतो का?

  Answer. कापूरमध्ये अँटीव्हायरल गुणधर्म असल्याचे समोर आले आहे. अभ्यासानुसार, त्वचेवर कापूर मिसळलेले लॅव्हेंडर तेल वापरल्याने नागीण सिम्प्लेक्स टाइप 1 आणि टाइप 2 संक्रमण बंद होते. यामुळे नागीण संसर्ग पसरण्यापासून दूर होतो.

  Question. कापूर हे कीटकनाशक म्हणून वापरले जाऊ शकते का?

  Answer. कापूरचा वापर त्याच्या कीटकनाशक क्षमतेमुळे अनेकदा निवासस्थानांमध्ये बग स्प्रे म्हणून केला जातो. कापूर विविध प्रकारच्या डासांच्या विरूद्ध देखील कार्यक्षम आहे.

  कापूरचा तिक्ष्ण (तीक्ष्ण) गंध डासांसारख्या कीटकांना दूर करते, ज्यामुळे ते सर्वात शक्तिशाली नैसर्गिक कीटकनाशकांपैकी एक बनते. 1. खोलीच्या विविध कोपऱ्यांमध्ये 1-2 कापूर गोळ्या ठेवा. 2. गंध हवा शुद्ध करते आणि बाष्पीभवन सुरू झाल्यावर कीटक आणि डासांना दूर करते.

  Question. कापूर पाण्याचे फायदे काय आहेत?

  Answer. त्याच्या अँटीफंगल तसेच अँटी-बॅक्टेरियल उच्च गुणांमुळे, त्वचेच्या संसर्गावर उपचार करण्यासाठी कापूर पाण्याचा वापर केला जातो. कापूर पाण्याचा वापर चेहरा स्वच्छ करण्यासाठी जंतूंची वाढ रोखण्यासाठी तसेच त्वचेला निरोगी आणि संतुलित चमक देण्यासाठी केला जातो.

  त्वचेवर बुरशीजन्य स्थितीसाठी कापूर पाणी एक प्रभावी उपचार आहे. त्याच्या सीता (थंड) स्वभावामुळे, ते त्याचप्रमाणे जळजळ शांत करण्यास मदत करते तसेच चेहऱ्यावर शिंपडल्यास थंड परिणाम प्रदान करते.

  Question. कापूर तुम्हाला स्वाइन फ्लू होण्यापासून कसे प्रतिबंधित करते?

  Answer. स्वाइन इन्फ्लूएन्झा टाळण्यासाठी कॅम्फरच्या कार्याचा बॅकअप घेण्यासाठी पुरेसे क्लिनिकल पुरावे नाहीत. कापूर तेल, दुसरीकडे, हवा शुद्ध करण्याचे काम करते आणि त्यामुळे घर किंवा कार्यालयात जाळल्यास असंख्य वायुजन्य संसर्गाचा धोका कमी होतो.

  Question. मुरुमांसाठी कापूरचे फायदे काय आहेत?

  Answer. त्याच्या तुरट घरांच्या परिणामी, कापूर मुरुमांसाठी विविध प्रकारचे फायदे देते. यामुळे त्वचेच्या पेशी आकुंचन पावतात तसेच त्वचेच्या छिद्रातून जंतू तसेच मलबा नष्ट होण्यास मदत होते. त्याचप्रमाणे त्याचा दाहक-विरोधी परिणाम असतो, जो मुरुमांशी संबंधित अस्वस्थता आणि सूज शांत करण्यास मदत करतो.

  प्रभावित स्थानाशी संबंधित असताना, कापूर मुरुमांचे व्यवस्थापन करण्यास मदत करते. कफ-पिट्टा दोष असलेल्या त्वचेच्या प्रकारातील लोकांसाठी मुरुमांची समस्या असू शकते, तसेच कापूरमध्ये दोन्ही प्रकारचे वाढलेले दोष (कफा-पिट्टा) संतुलित करण्याची क्षमता असते.

  Question. कापूर तेल केसगळती रोखण्यास मदत करते का?

  Answer. बॅक्टेरियाच्या वाढीस प्रतिबंध करणारा पदार्थ आणि अँटीफंगल उच्च गुणांमुळे, कापूर तेल केस गळतीसाठी एक प्रभावी उपचार म्हणून वापरले जाते. कापूर, जेव्हा मोहरी किंवा खोबरेल तेलात मिसळले जाते आणि टाळूमध्ये देखील मालिश केले जाते तेव्हा डोक्यातील कोंडा, खाज सुटणे, तसेच उवांवर उपचार करण्यात मदत होते.

  Question. Camphorचा दातांवर परिणाम काय आहे?

  Answer. कापूरचे दाहक-विरोधी घरे दातदुखी आणि पीरियडॉन्टल विकारांवर उपचार करण्यास मदत करतात. हे दातांचे दुखणे तसेच जळजळ कमी करण्यास मदत करते. हे तुमच्या हिरड्या आणि दातांमध्ये बॅक्टेरियाची वाढ थांबवते.

  प्रभावित ठिकाणी लागू केल्यावर, कापूर दातदुखी दूर करण्यास मदत करते आणि पीरियडॉन्टल रक्त कमी होणे देखील थांबवते. त्याच्या सीता (थंड) स्वभावाचा परिणाम म्हणून, हे खरे आहे. हे तोंडात बॅक्टेरियाचा विकास देखील कमी करते, ज्यामुळे दातदुखी आणि अप्रिय वास देखील होतो.

  Question. कापूर कोंडा होण्यासाठी उपयुक्त आहे का?

  Answer. त्याच्या अँटी-बॅक्टेरियल गुणधर्मांमुळे, कापूर कोंडा हाताळण्यास मदत करू शकतो. हे जीवाणूंच्या वाढीपासून टाळूचे संरक्षण करते. याचा सुखदायक प्रभाव देखील आहे, जो डोक्यातील कोंडामुळे होणारी चिडचिड कमी करण्यास मदत करतो.

  खोबरेल तेलात कापूर मिसळून मसाज केल्यावर कोरडी त्वचा दूर होते तसेच कोंडा कमी होतो. त्याच्या सीता (तिखट) उच्च गुणवत्तेमुळे, ते त्याचप्रमाणे टाळूवरील जळजळ कमी करते आणि एक सुखदायक परिणाम देखील देते.

  Question. कापूर आणि बेबी ऑइल पोटाची चरबी कमी करण्यास मदत करू शकतात?

  Answer. पोटातील चरबी कमी करण्यासाठी कापूर तसेच बाल तेलाचा वापर कायम ठेवण्यासाठी वैज्ञानिक माहिती हवी आहे.

  SUMMARY

  सर्व-नैसर्गिक रसायन म्हणून, घरामध्ये कापूर वितळल्याने जंतू काढून टाकण्यास आणि हवा शुद्ध करण्यास मदत होते. कापूर, माफक प्रमाणात गुळात मिसळल्यास, कफ पाडणारे गुणधर्म असल्यामुळे खोकल्यापासून आराम मिळतो.