योग मुद्रा क्या है
योग मुद्रा “योगमुद्रा” शब्द दो शब्दें – योग (जागरूकता) ते मुद्रा (मुद्रा) थमां लैता गेदा ऐ। योगमुद्रा इस चाल्ली “जागरूकता दी मुहर” ऐ।
- एह् सुनिश्चित करदा ऐ जे तुस जागरूकता दे उच्चतम स्तर गी हासल करो।
भी जानिए के रूप में: मनोवैज्ञानिक संयोग मुद्रा, मनो-संयोग मुद्रा, योग-मुद्रा आसन, योगमुद्रा आसन
इस आसन की शुरुआत कैसे करे
- एड़ीएं पर बैठी दी स्थिति थमां अपनी बैठी दी हड्डियें गी हेठ दबाओ ।
- अपने सिर दा मुकुट अपने कंधें थमां दूर दबाओ ते अपनी रीढ़ दी हड्डी दी लम्बाई गी महसूस करो।
- अपने हत्थें गी अपनी पीठ दे पिच्छें लेई आओ, अपनी उंगलियें गी गुथदे होई ते जेकर होई सकै तां अपनी हथेली दी एड़ीएं गी इक कन्नै खींचिये।
- अपने हत्थें गी अपने कंधें थमां दूर दबाओ, तुंदी बाह् ऽ गी लम्मे-लम्मे होने दी अनुमति देओ, अपने कंधें दे ब्लेड गी इकट्ठा करने दी अनुमति देओ, ते तुंदी छाती गी फैलने दी अनुमति देओ ।
- अपनी पूंछ दी हड्डी गी उप्पर चुक्की लैओ ते उप्पर चुक्कने गी अपने धड़ गी अपने घुटने उप्पर अग्गें बधाने दी अनुमति देओ , जिस कन्नै अपने मत्थे गी जमीन उप्पर आराम करो ।
- अपनी बाहों गी अपने सिर उप्पर औने दी अनुमति देओ , अपनी छोटी-छोटी उंगलियें गी सामने आह् ली फर्श आह् ली बक्खी दबाओ ।
इस आसन को कैसे खत्म करे
- रिलीज करने आस्तै, पैर दे अपने अग्गें दे हिस्से गी निचले पास्सै दबाओ ते शुरूआती स्थिति च वापस औंदे गै अपने रीढ़ दे निचले हिस्से गी थल्ले लेई आओ ।
वीडियो ट्यूटोरियल
योग मुद्रा के फायदे
शोध दे मुताबिक एह् आसन हेठ दित्ते गेदे अनुसार मददगार ऐ(YR/1)
- एह् उदर क्षेत्र दे अंदरूनी अंगें गी मजबूत करदा ऐ ।
- एह् कब्ज ते अपच गी दूर करदा ऐ ।
- एह् महिलाएं च अंडाशय ते गर्भाशय गी उत्तेजित करदा ऐ ।
- एह् समें कोला पैह्लें स्खलन दी समस्या गी ठीक करदा ऐ ।
- एह् स्मृति शक्ति गी बधांदा ऐ ।
- एह् पेट दे क्षेत्र च मती चर्बी गी दूर करदा ऐ ।
- एह् ‘कुंडलिनी शक्ति’ (नाग शक्ति) गी जागृत करदा ऐ।
- व्यक्ति ब्रह्मांडीय चेतना कन्नै इक होई जंदा ऐ।
योग मुद्रा करने से पहले सावधानी बरती
केईं वैज्ञानिक अध्ययनें दे अनुसार निचले अनुसार दस्से गेदे बमारियें च सावधानी बरतने दी लोड़ ऐ(YR/2)
- डायबिटीज दे मरीजें गी एह् आसन नेईं करना चाहिदा ।
- अक्खीं, दिल जां पीठ दी गंभीर हालत आह्ले लोकें गी इस आसन गी करने थमां परहेज करना चाहिदा।
तो, जेकर तुसेंगी उप्पर दित्ती गेदी कोई समस्या ऐ तां अपने डाक्टर कन्नै सलाह लैओ।
Histroy ते योग दा वैज्ञानिक आधार
पवित्र लेखें दे मौखिक संचरण ते उंदी शिक्षाएं दी गुप्तता दे कारण योग दा अतीत रहस्य ते भ्रम कन्नै भरोचे दा ऐ। नाजुक ताड़ दे पत्तें पर शुरुआती योग साहित्य दर्ज कीता गेआ। इस करिए एह् बड़ी आसानी कन्नै नुकसान पुज्जी जंदा हा, नष्ट होई जंदा हा, जां खोई जंदा हा। योग दी उत्पत्ति 5000 सालें थमां मती समें थमां होई सकदी ऐ । हालांकि होर शिक्षाविदों दा मानना ऐ जे एह् 10 हजार सालें तगर पुरानी बी होई सकदी ऐ। योग दा लंबा ते यशस्वी इतिहास विकास, अभ्यास ते आविष्कार दे चार बक्ख-बक्ख समें च बंडी सकदा ऐ ।
- पूर्व शास्त्रीय योग
- शास्त्रीय योग
- शास्त्रीय योग के बाद
- आधुनिक योग
योग दार्शनिक रूप कन्नै इक मनोवैज्ञानिक विज्ञान ऐ । पतंजलि अपनी योग पद्धति दी शुरुआत इस निर्देश देइयै करदे न जे मन गी नियमत होना लोड़चदा ऐ – योग-चित्त-वृत्ति-निरोधः। पतंजलि अपने मन गी नियंत्रित करने दी लोड़ दे बौद्धिक आधारें च गहराई कन्नै नेईं उतरदी, जेह्ड़ी सांख्य ते वेदांत च पाई जंदी ऐ। योग, ओह् आखदा ऐ, मन दा नियमन ऐ, विचार-सामग्री दी बाध्यता ऐ। योग निजी अनुभव उप्पर आधारित इक विज्ञान ऐ । योग दा सबतूं जरूरी फायदा एह् ऐ जे एह् साढ़े शरीर ते मानसिक स्थिति गी स्वस्थ रखने च मदद करदा ऐ ।
योग बुढ़ापे दी प्रक्रिया गी धीमा करने च मदद करी सकदा ऐ । चूंकि बुढ़ापे दा शुरुआत ज्यादातर आटोइन्टोक्सिकेशन जां सेल्फ-पॉइजनिंग कन्नै होंदी ऐ । तो, अस शरीर गी साफ-सुथरा, लचीला, ते ठीक ढंगै कन्नै चिकनाई देइयै कोशिकाएं दे क्षय दी कैटाबोलिक प्रक्रिया गी काफी हद तगर सीमित करी सकने आं । योगासन, प्राणायाम, ते ध्यान सारें गी मिलाइयै योग दा पूरा फायदा हासल करना लोड़चदा ऐ ।
सार
योग मुद्रा मांसपेशियें दी लचीलापन बधाने च मददगार ऐ , शरीर दे आकार च सुधार करदी ऐ , मानसिक तनाव गी घट्ट करदी ऐ , ते कन्नै गै समग्र सेह्त च सुधार करदी ऐ ।